Numer 1/2017

Od redaktora naukowego

Drodzy Czytelnicy,
Z przyjemnością oddajemy w Państwa ręce kolejny numer pisma „Studia i Materiały”. W numerze znajdą Państwo piętnaście tekstów naukowych. Pierwszy tekst należący do Magdaleny Popowskiej analizuje przedsięwzięcia podejmowane na całym świecie w ramach 4COs (co-living, co-working, co-habitationi co-development) i jest próbą odpowiedzi na pytania dotyczące możliwości zaistnienia tej idei w Polsce. Część wniosków stworzona jest także na podstawie wywiadów z liderami tej inicjatywy w Polsce. Autorka skupia się na sformułowaniu sugestii i rozwiązań, które mogłyby być pomocne dla przyszłego założyciela takiego projektu. Drugi artykuł ma charakter przeglądowy. Julita Wasilczuk przedstawia w nim propozycje przyszłych kierunków badań nad przedsiębiorczością, opierając swoje propozycje na przeglądzie dotychczasowych badań w tym obszarze. Zwraca uwagę na potrzebę zgłębiania tematu dotyczącego różnych form przedsiębiorczości. Kolejny tekst autorstwa Bartosza Targańskiego i Anny Mokrysz-Olszyńskiej jest przeglądem wybranych inicjatyw harmonizujących ramy prawne międzynarodowego handlu elektronicznego. Artykuł koncentruje się na dokonaniach dwóch instytucji o największym dorobku w zakresie harmonizacji uregulowań handlu międzynarodowego, tj. Komisji Narodów Zjednoczonych ds. Międzynarodowego Prawa Handlowego (wymiar globalny) i Komisji Europejskiej (wymiar regionalny Unii Europejskiej) i wskazuje na dotychczasowe osiągnięcia, a także problemy i braki w postępie harmonizacji uregulowań handlu elektronicznego w ramach ugrupowania integracyjnego. Marta Ziółkowska opisuje ciekawy koncept, jakim jest franczyza społeczna. Autorka przedstawia tę formę organizacji jako formę przedsiębiorczości i analizuje jej model biznesowy. Porównuje go do franczyzy komercyjnej i opisuje zalety i czynniki sukcesu franczyzy społecznej. Autorzy Abubakar Sadiq Kasum i Umar Gunu badali przedsiębiorczość w Nigerii i środowisko sprzyjające jednostkom w zakładaniu firm. Badanie było przeprowadzone metodą ankietową. Grupa badawcza liczyła 360 przedsiębiorców. Z badania wynika, że przedsiębiorcy w Nigerii są bardzo innowacyjni. W osiąganiu sukcesu pomaga im infrastruktura w państwie oraz edukacja przedsiębiorcza. Autorzy w tekście wskazują pewne rozwiązania, które ich zdaniem mogą rozwiązać problemy, które ujawniła ankieta. Elżbieta Strzelecka i Sylwia Mazgajska podejmują temat kreatywnych przedsiębiorstw i ich roli w rozwoju ekonomicznym. Autorki próbują odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób sektor kreatywny może pomóc w rozwoju obszarów wiejskich tak, aby tereny te stały się ponownie atrakcyjne do zamieszkania i pracy. Jako przedmiot analizy badaczki wybrały Puszczę Mariańską. Siódmy tekst należy do Anny Szopy i również porusza temat sektora kreatywnego. Artykuł ma charakter przeglądowy. Autorka analizuje dotychczasowe badania dotyczące roli kreatywnych miast w takich dziedzinach, jak centra wiedzy, przedsiębiorczość, finansowanie, rynki kapitałowe, infrastruktura, polityka klastrowa, rząd, obecność międzynarodowych firm, sieci i jakość życia. Miasto Kraków zostało użyte w tekście jako przykład działania takiego kreatywnego klastra. Rafał Kusa skupia się na współpracy międzyorganizacyjnej w kontekście przedsiębiorczości organizacyjnej. Autor przedstawia koncepcje przedsiębiorczości oparte na współpracy i stara się przedyskutować, które rodzaje strategii są najlepsze. Kolejny tekst poświęcony jest osobistym intencjom wzrostu przedsiębiorstwa. Krzysztof Zięba w swojej analizie zastanawia się nad dynamiką wzrostu nowo powstających przedsiębiorców w porównaniu z postawami rzeczywistych przedsiębiorców w kierunku wzrostu ich działalności. Autor podejmuje również próbę odpowiedzi na pytanie, jaki rodzaj mechanizmu – adaptacja Lamarcka czy darwinowski negatywny wybór – może być odpowiedzialny za stopniowe obniżanie dążeń wzrostu spowodowanych przez początkujących przedsiębiorców. Mayowa Oludele Solaja porusza stosunkowo nowy temat w badaniach nad przedsiębiorczością, który dotyczy ekoprzedsiębiorczości i inicjatywy zielonych produktów, które mają stać się przyczynkiem do zrównoważonego rozwoju w Nigerii. Wymienia on liczne korzyści związane z ekoprzedsiębiorczością oraz omawia, jak owe zalety mogą przekładać się na przewidywany zrównoważony rozwój. Praca oparta jest na analizie danych wtórnych. Jedenasty tekst dotyczy znaczenia innowacji jako znaczącego wzajemnego pobudzenia regionów i przedsiębiorstw w zwiększaniu i utrzymywaniu przewagi konkurencyjnej. Aleksandra Zygmunt podkreśla istotność wpływu innowacji na działania przedsiębiorstw wzajemnych i regionalnych dotyczące utrzymania lub zwiększenia konkurencyjności. Piotr Jaworski i Michał Zdziarski przedstawiają wyniki badania dotyczącego zależności między kapitałem rady nadzorczej a wyceną spółek. W badaniu wykorzystano analizę skumulowanych stóp zwrotu z portfeli, zobrazowano ich położenie względem granicy efektywnej wg teorii Markowitza, a także przeanalizowano ich zachowanie względem rynku za pomocą modeli regresji. Jak pokazują Autorzy, można zauważyć pozytywną zależność dla inwestycji w portfele walorów skonstruowanych z akcji firm o najwyższym poziomie kapitału rady nadzorczej Tekst autorstwa Przemysława Dubla poświęcony jest dyskusji nad rolą funduszy unijnych jako symulatorów rozwoju przedsiębiorczości. Celem niniejszego artykułu jest identyfikacja, porównanie i ocena wykorzystania wybranych form wsparcia rozwoju przedsiębiorczości z funduszy UE oraz przedstawienie rezultatu badania ankietowego, które zostało zrealizowane w 2014 roku. Zaprezentowane wyniki potwierdziły wysoką ocenę znaczenia środków unijnych w procesie inwestycyjnym realizowanym przez polskich przedsiębiorców. Paweł Perz analizuje działalność firm rodzinnych w procesie pozyskania kapitału poprzez emisję akcji na rynku publicznym papierów wartościowych – Giełdy Papierów Wartościowych oraz w alternatywnym systemie obrotu – rynku NewConnect. Analiza została przeprowadzona na podstawie danych z lat 2013–2015. Autor opisuje m.in. sposób wchodzenia na giełdę i przedstawienia oferty. Kolejny tekst ma trzech Autorów. Agnieszka Parkitna, Rafał Dolniak i Anna Czarnecka analizują systemy płatności natychmiastowych i na bazie porównania dwóch systemów Express Elixir i the Blue- Cash zastanawiają się nad skuteczności zarządzania płynnością systemu operacyjnego rynku finansowego. Tekst ma charakter teoretyczny. Numer zamyka artykuł Wojciecha Kuryłka. Autor prezentuje w nim, rzadko poruszany w literaturze naukowej, proces odzyskiwania wierzytelności masowych. Mamy nadzieję, że artykuły, które zamieściliśmy w aktualnym numerze będą dla Państwa inspiracją do badań czy podejmowania dyskusji na łamach naszego pisma.

Zawartość numeru

Co-living lub „piaskownica” dla przyszłych przedsiębiorców. Pierwsze doświadczenia z Polski (7 stron)
Co-Living or a “Sandpit” for Future Entrepreneurs. First Experience from Poland (7 pages)
Autor: Magdalena Popowska
Słowa kluczowe: przedsiębiorczość, startup, wsparcie, co-working, co-living
PP. 7 - 13
DOI: 10.7172/1733-9758.2017.23.1

Obecnie świat zachodni wydaje się nasycony istniejącą ofertą wsparcia dla rozwoju przedsiębiorczości. Również w krajach Europy Wschodniej obserwujemy rosnącą liczbę inicjatyw na różnych szczeblach organizacyjnych, mających na celu towarzyszenie potencjalnym przyszłym przedsiębiorcom w ich wysiłkach. Jednak jest jedna, nigdy wcześniej nieoferowana na polskim rynku, nowość – pierwsza, stworzona w Gdańsku, przestrzeń co-living. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie idei 4COs (co-living, co-working, co-habitation, co-development) zainicjowanej przez grupę młodych przedsiębiorców społecznych z Trójmiasta pod nazwą „Clipster” pod koniec 2015 roku. Dla lepszego zrozumienia nowatorskiego charakteru tego przedsięwzięcia na polskim rynku, autor analizuje podobne inicjatywy na świecie. Artykuł jest również próbą oceny wyzwań i wstępnych efektów tej inicjatywy, dzięki metodom jakościowym – wywiadom z pierwszymi uczestnikami oraz liderami projektu. Dodatkowo, autor sugeruje pewne ulepszenia i ewentualne przyszłe zmiany w tym przedsięwzięciu.

Nowadays, the Western world seems saturated with the myriad of enhancements for entrepreneurship development. Also, in Eastern European countries we observe a growing number of initiatives at different organizational levels, aiming at accompanying potential future entrepreneurs in their efforts. Meanwhile, there is one novelty, never before offered on the Polish market – the first co-living space, launched in Gdańsk. Therefore, this article aims at presenting the idea of 4COs (co-living, co-working, co-habitation, co-development) initiated by a group of young social entrepreneurs from the Tricity as “Clipster” at the end of 2015. For better understanding of the novelty of this venture on the Polish market, the author analyzes similar initiatives worldwide. This paper is also an attempt to assess the challenges and results of this initiative thanks to the qualitative research methods – structured interviews with its first participants and with its leaders. Additionally, the author suggests some improvements and possible future developments of this initiative.
Badanie przedsiębiorczości a jej rodzaje (13 stron)
Research on Entrepreneurship – Forms of Entrepreneurship (13 pages)
Autor: Julita E. Wasilczuk
Słowa kluczowe: przedsiębiorczość, badania nad przedsiębiorczością
PP. 14 - 26
DOI: 10.7172/1733-9758.2017.23.2

Celem artykułu jest zaprezentowanie możliwych kierunków badań nad przedsiębiorczością, ze szczególnym uwzględnieniem różnych jej rodzajów. Sugestie te zostały poprzedzone krótkim przeglądem badań nad tym tematem. Artykuł ma charakter teoretycznych, aczkolwiek zawarte w nim tezy są wynikiem wieloletnich doświadczeń. Rodzaje przedsiębiorczości przedstawiono, opierając się na związku z: działalnością gospodarczą, metodami organizacji, własnością kapitału, efektem działalności przedsiębiorczej, fazą tej działalności oraz osobą samego przedsiębiorcy. Potrzeba uwzględniania różnych rodzajów przedsiębiorczości jest szczególnie istotna w przypadku takich obszarów badań, jak: metody zarządzania przedsiębiorstwem i wybór strategii, motywacje przedsiębiorcze, innowacje oraz efekty działalności przedsiębiorczej.

The aim of this article is to present suggestions for future directions of research on entrepreneurship, with particular emphasis on different forms of entrepreneurship. The suggestions are preceded by a brief review of research on entrepreneurship. The article is theoretical in nature and does not present any own research, although its content is based on multiple years of experience in studying this phenomenon. The forms of entrepreneurship are discussed in terms of relationship with business, methods of organization, ownership of capital, effect of entrepreneurial activities, phases of entrepreneurial activities and persons conducting business. The need to consider forms of entrepreneurship during research in such topic areas as governance methods and strategy selection, entrepreneurial motivation, innovations or the effects of entrepreneurial activity was pointed out.
Transgraniczny handel elektroniczny – mit czy rzeczywistość. Przegląd głównych działań harmonizacyjnych (10 stron)
Cross-Border E-Commerce – Myth or Reality. Review of Major Harmonisation Efforts (10 pages)
Autor: Bartosz Targański, Anna Mokrysz-Olszyńska
Słowa kluczowe: handel elektroniczny, rynek wewnętrzny, Unia Europejska, UNCITRAL, harmonizacja prawa
PP. 27 - 36
DOI: 10.7172/1733-9758.2017.23.3

Celem artykułu jest przegląd wybranych inicjatyw harmonizujących ramy prawne międzynarodowego handlu elektronicznego. Artykuł koncentruje się na dokonaniach dwóch instytucji o największym dorobku w zakresie harmonizacji uregulowań handlu międzynarodowego, tj. Komisji Narodów Zjednoczonych ds. Międzynarodowego Prawa Handlowego (wymiar globalny) i Komisji Europejskiej (wymiar regionalny Unii Europejskiej). Podjęcie tego zadania uzasadnione jest faktem, że dynamiczny wzrost znaczenia handlu elektronicznego w niewielkim stopniu dotyczy transakcji transgranicznych. Z kolei większe wykorzystanie potencjału Internetu w handlu międzynarodowym wymaga szerokiej harmonizacji uregulowań prawnych w ujęciu międzynarodowym. Artykuł wskazuje na znaczące osiągnięcia, jeśli chodzi o harmonizację uregulowań handlu elektronicznego w ramach ugrupowania integracyjnego, jakim jest UE i jednoczesny brak istotnego postępu, jeśli chodzi o harmonizację w szerszej globalnej perspektywie. Ze względu na istnienie różnic w systemach prawnych, potencjał Internetu, jako forum handlu międzynarodowego, nie jest w pełni wykorzystany.

The goal of the article is to review selected initiatives on harmonising the legal framework for international e-commerce. The article focuses on the achievements of two institutions with the greatest achievements in the field of harmonisation of the rules of international trade, i.e. the United Nations Commission on International Trade Law (UNCITRAL) (global dimension) and the European Commission (regional level of the European Union). Taking up this issue is justified by the fact that in spite of the dynamic increase in the absolute number of e-commerce transactions, a vast majority of them are domestic transactions within particular countries. In order to better use the potential of the Internet in international trade, it is necessary to further harmonise regulations on online transactions at the international level. The article points to significant achievements in terms of harmonisation of regulations on e-commerce within the EU, and the simultaneous lack of significant progress in terms of harmonisation in a broader global perspective.
Czynniki sukcesu i korzyści franczyzy społecznej jako formy przedsiębiorczości (11 stron)
Success Factors and Benefits of Social Franchising as a Form of Entrepreneurship (11 pages)
Autor: Marta Ziółkowska
Słowa kluczowe: franczyza społeczna, non-profit, trzeci sektor, przedsiębiorczość, przedsiębiorstwo społeczne
PP. 37 - 47
DOI: 10.7172/1733-9758.2017.23.4

Artykuł to konceptualne studium na temat istoty franczyzy społecznej jako modelu biznesu i formy przedsiębiorczości. Franczyza społeczna jest wykorzystywana przez trzeci sektor różnorodnie, lecz franczyza w kontekście formy społecznej przedsiębiorczości jest nowym obszarem badawczym. Pomimo wzrostu popularności franczyzy społecznej by skalować i replikować przedsiębiorstwa społeczne niewiele jest badań na ten temat. Istnieje potrzeba lepszego zrozumienia podstaw i wyjaśnienia fundamentalnego znaczenia tego zjawiska. Zaprezentowano w artykule istotę franczyzy społecznej jako formę organizacyjną o dużym potencjale. W artykule zbadano franczyzę społeczną, prezentując model oraz analizę korzyści i czynników sukcesu w porównaniu z franczyzą komercyjną. Ponadto opracowanie dostarcza podstawowej charakterystyki i wiedzy do dalszych pogłębionych badań w niniejszej tematyce.

This paper is a conceptual study on the essence of social franchising as a business model and form of entrepreneurship. Social franchising has been utilised by the social sector in a variety of ways, yet franchising as a form of social entrepreneurship context is a new area of research. Despite the increasing popularity of social franchising to scale and replicate social enterprises, there has been little research on this topic. There is a need for a better understanding of the basics of the phenomenon and clarification of its fundamental meaning. The essence of social franchising as an organisational form with huge potential has been presented. The paper examines social franchising by showing the model and analyses of its benefits and success factors in comparison to commercial franchising. Moreover, the study provides basic characteristics and knowledge for future in-depth research with regard to this topic.
Przedsiębiorczość w gospodarkach słabo rozwiniętych na przykładzie Nigerii (14 stron)
Entrepreneurship in Underdeveloped Economies: A Study of Nigeria (14 pages)
Autor: Abubakar Sadiq Kasum, Umar Gunu
Słowa kluczowe: przedsiębiorczość, rozwój, innowacja, możliwość, konieczność
PP. 48 - 61
DOI: 10.7172/1733-9758.2017.23.5

W artykule zbadano możliwość osiągnięcia wzrostu i rozwoju dzięki przedsiębiorczości w gospodarkach słabo rozwiniętych w kontekście znaczenia przedsiębiorczości dla wzrostu i rozwoju gospodarczego. W szczególności analizie poddano istnienie odpowiednich warunków i zakres, w jakim jednostki i grupy są w stanie rozpoznać/stworzyć możliwości dostarczania towarów i usług, a także stopień, w jakim są one w stanie wykorzystać takie możliwości. W ramach badania zebrano podstawowe dane o środowisku dla rozwoju przedsiębiorczości w Nigerii, zakresie i charakterze tworzonych możliwości oraz perspektywach wprowadzania innowacji w kraju. Dane zebrano od przedsiębiorców i specjalistów ds. przedsiębiorczości przy wykorzystaniu odpowiednio ułożonego kwestionariusza skierowanego do próbki 360 respondentów wybranych spośród grup. Odpowiedzi zostały przeanalizowane za pomocą testu Kruskala Wallisa i testu Wilcoxona dla par obserwacji. Badanie wykazało, że Nigeryjczycy są innowacyjni i przedsiębiorczy, jak również, że źródłami znaczących utrudnień są infrastruktura, finansowanie i edukacja w zakresie przedsiębiorczości. Badanie pokazało, że wzrost przedsiębiorczości wpływa na wzrost gospodarczy w Nigerii, a zatem powolny rozwój przedsiębiorczości w tym kraju przyczynił się do tego, że gospodarka nigeryjska jest słabo rozwinięta. W badaniu wskazano konkretne rozwiązania różnych zidentyfikowanych problemów dotyczących przedsiębiorczości.

Against the background of the importance of entrepreneurship to economic growth and development, this paper investigates the potential for achieving growth and development through entrepreneurship in underdeveloped economies. Specifically, the study investigated the availability of the environment for and the extent to which individuals and groups are able to recognize/create opportunity for providing goods and services; and the extent to which they are able to utilize such opportunities. The study collected primary data about the environment for entrepreneurship development in Nigeria, the extent and nature of opportunity creation and the prospect for carrying through innovations in the country. The data were collected from entrepreneurs and entrepreneurship professionals, using a well-structured questionnaire administered to a sample of 360 respondents, drawn from among the groups. The responses were analyzed using Kruskal Wallis and Wilcoxon Signed Rank Tests. The study revealed that Nigerians are innovative and enterprising. It also revealed that infrastructural facilities, funding, and entrepreneurship education are significant impediments. The study also showed that economic growth in Nigeria is influenced by entrepreneurship growth, therefore the slow growth in entrepreneurship development in Nigeria contributed to the underdeveloped status of the economy. The study recommended specific solutions to the different entrepreneurship problems identified in the study.
Model kreatywnych biznesów a rozwój gminy wiejskiej Puszcza Mariańska (13 stron)
Model of Creative Businesses and Development of the Rural Municipality of Puszcza Mariańska (13 pages)
Autor: Elżbieta Strzelecka, Sylwia Mazgajska
Słowa kluczowe: model rozwoju gminy, sektor kreatywny, sektor kultury, kapitał ludzki i społeczny
PP. 62 - 74
DOI: 10.7172/1733-9758.2017.23.6

Kreatywne biznesy to jeden z modeli rozwoju gospodarczego, a jednocześnie jeden z ważniejszych filarów rozwoju lokalnego i regionalnego. Podstawą tego modelu jest przedsiębiorczość. W artykule podjęto próbę zwrócenia uwagi na potrzebę tworzenia modelu sektora kreatywnego i sektora kultury dla terenów wiejskich (tereny podmiejskie, pośrednie, peryferyjne) w sytuacji nasilania się trendów migracji ludzi z miast na wieś oraz zmian świadomości odnośnie do jakości życia i pracy. Model ten ma swoją specyfikę, w odróżnieniu od modelu preferowanego dla miast. Wynika to m.in. z aspektów przestrzennych (np. lokalizacji w stosunku do ośrodków miejskich), odrębności kulturowej wsi, sytuacji społeczno-gospodarczej uwarunkowanej historycznie. Studium przypadku gminy wiejskiej Puszcza Mariańska, jako reprezentanta wielu podobnych krajowych gmin, jest przykładem podjęcia konieczności badania potencjału sektora kreatywnego. W artykule wskazano na wybrane mechanizmy i uwarunkowania budowania na wsi potencjału kapitału ludzkiego i społecznego w sektorze kreatywnym.

Creative businesses are one of the models of economic development and one of the main drivers of local and regional development. The core of this model is entrepreneurial activity. This article attempts to draw attention to the need for creating a model of the creative sector and the cultural sector for rural areas (suburban, intermediate, peripheral areas) in the light of an intensifying tendency of population migration from cities to the countryside and changes in the awareness about the quality of life and work. This model has its specific features, as opposed to the model preferred for cities. This is due, among others, to the spatial aspects (e.g. location in relation to urban centres), cultural distinction of villages and historically determined socio-economic situation. A case study of the rural municipality of Puszcza Mariańska as a representative of many similar national municipalities is an example of the need to undertake research into the potential of the creative sector. The article indicates the selected mechanisms and conditions to build in the rural areas the potential of human and social capital in the creative sector.
Lokalne determinanty rozwoju klastrów przemysłów kreatywnych (8 stron)
The Role of Local and Regional Factors in the Development of Creative Clusters (8 pages)
Autor: Anna Szopa
Słowa kluczowe: przemysły kreatywne, klastry kreatywne, kreatywne miasta, kreatywność, infrastruktura
PP. 75 - 82
DOI: 10.7172/1733-9758.2017.23.7

Celem artykułu jest przedstawienie wybranych determinantów rozwoju kreatywnych miast, takich jak: centra wiedzy, przedsiębiorczość, finansowanie, infrastruktura, polityki klastrowe,
umiędzynarodowienie, sieci powiązań oraz jakość życia. Mini studium przypadku miasta Krakowa ma przybliżyć problematykę kreatywnych miast.

Creative industries tend to concentrate around large and medium cities forming creative local production systems. The article will present literature review focused on the role of creative cities in such aspects as: knowledge centers, entrepreneurship, financing, capital markets, infrastructure, cluster policy, government, presence of international companies, networks, and quality of life. The mini case study of Cracow city will provide better understanding of the factors that determine the development of creative clusters.
Współpraca międzyorganizacyjna w świetle teorii przedsiębiorczości (11 stron)
Interorganisational Collaboration in View of the Theory of Entrepreneurship (11 pages)
Autor: Rafał Kusa
Słowa kluczowe: przedsiębiorczość, współpraca, orientacja przedsiębiorcza
PP. 83 - 93
DOI: 10.7172/1733-9758.2017.23.8

Celem artykułu jest analiza współpracy międzyorganizacyjnej w świetle teorii przedsiębiorczości organizacyjnej. Podstawowe pytanie, na które staramy się odpowiedzieć w artykule brzmi: czy współpraca może być postrzegana jako zachowanie przedsiębiorcze, a w dalszej kolejności, czy można podążać za sposobnościami poprzez współpracę i tworzenie aliasów. Wyrażająca to teza jest konfrontowana z konkurencyjną agresywnością jako jednym z wymiarów orientacji przedsiębiorczej. Omówiona została koncepcja przedsiębiorczości bazującej na współpracy oraz przedstawiona propozycja włączenia współpracy do teorii przedsiębiorczości i poddane zostały dyskusji odnoszące się do tego zalecenia dotyczące konceptualizacji i operacjonalizacji.

The aim of this paper is to examine interorganisational co-operation in view of the theory of organisational entrepreneurship. The fundamental question behind the paper is whether collaboration could be perceived as entrepreneurial behaviour and, furthermore, whether opportunities could be pursued through collaboration and creating new alliances. Such a thesis is confronted with competitive aggressiveness that is proposed as one of dimensions of entrepreneurial orientation. The concepts of collaborative entrepreneurship is described. Indications to include collaboration into the entrepreneurial theory are suggested, and some ideas of conceptualisation and operationalisation are discussed.
Wysokie aspiracje wzrostowe preprzedsiębiorców: dlaczego spadają? (9 stron)
High Growth Aspirations of Nascent Entrepreneurs: Why Do They Fall? (9 pages)
Autor: Krzysztof Zięba
Słowa kluczowe: przedsiębiorczość, preprzedsiębiorcy, wzrost, aspiracje wzrostow
PP. 94 - 102
DOI: 10.7172/1733-9758.2017.23.9

Rola intencji jako przedmiotu badań naukowych zyskuje na znaczeniu w obrębie różnych dziedzin, włączając w to także przedsiębiorczość. Osiąganie wzrostu przez firmę musi być wynikiem działań planowanych lub przynajmniej akceptowanych przez właściciela firmy. Dlatego intencje wzrostowe muszą być brane pod uwagę, gdy chce się przewidzieć wzrost firmy. Osobisty stosunek przedsiębiorcy do kwestii wzrostu firmy jest ważny od samego początku jej funkcjonowania, a nawet wcześniej. Preprzedsiębiorcy w trakcie procesu założycielskiego również mają pewne aspiracje wzrostowe, które mogą oddziaływać zarówno na sam proces założycielski, jak i na późniejszy wzrost firmy. Celem tego artykułu jest zbadanie aspiracji wzrostowych preprzedsiębiorców i porównanie ich z nastawieniem do wzrostu wykazywanym przez faktycznie działających przedsiębiorców. Przeprowadzone badanie pozwala również pośrednio odpowiedzieć na pytanie o to, jaki mechanizm jest odpowiedzialny za stopniowe obniżanie się aspiracji wzrostowych: adaptacja (zgodnie z teorią Lamarcka) czy negatywna selekcja (zgodnie z teorią Darwina).

Intention-based research becomes more and more popular in various domains, including entrepreneurship. Achieving growth by a business must be planned or at least consciously accepted by the business owner. That is why it is vital to take growth intentions into account when trying to predict growth of business. Personal attitude of an entrepreneur towards growth is important from the very beginning of business operations or even before that. Nascent entrepreneurs also have their growth aspirations during the business founding process, and those aspirations affect both this process and the subsequent growth of a new business. The aim of this paper is to investigate growth aspirations of nascent entrepreneurs in comparison to the attitudes of actual entrepreneurs towards the growth of their businesses. Additionally, this paper offers indirect answers to the question on what kind of mechanism – Lamarckian adaptation or Darwinian negative selection – may be responsible for a gradual lowering of growth aspirations expressed by nascent entrepreneurs.
Ekoprzedsiębiorczość oraz inicjatywa na rzecz ekologicznych produktów – Program zrównoważonego rozwoju Nigerii w XXI wieku (16 stron)
Ecopreneurship and Green Product Initiative (GPI): An Agenda for Nigeria’s Sustainable Development in the 21st Century (16 pages)
Autor: Oludele Mayowa Solaja
Słowa kluczowe: ekoprzedsiębiorca,, innowacja, produkty ekologiczne, program, Nigeria
PP. 103 - 118
DOI: 10.7172/1733-9758.2017.23.10

W artykule omówiono ekoprzedsiębiorczość oraz inicjatywę na rzecz ekologicznych produktów jako program zrównoważonego rozwoju w Nigerii. Wyjaśniono, jak wyjątkową rolę odgrywają one w ramach kształtującej się tendencji w zakresie zielonej gospodarki na obecnym rynku światowym. W artykule udokumentowano liczne korzyści związane z ekoprzedsiębiorczością oraz wskazano możliwe sposoby ich przełożenia na oczekiwany zrównoważony rozwój. Wyjaśniono również wielopoziomową wspólną płaszczyznę ekoprzedsiębiorczości i inicjatyw na rzecz ekologicznych produktów w kontekście zrównoważonego rozwoju. Z teoretycznego punktu widzenia w celu podkreślenia znaczenia ekoprzedsiębiorczości i inicjatyw na rzecz ekologicznych produktów w tym właśnie kontekście jako ramy rozwoju przyjęto teorię przedsiębiorczości Schumpetera oraz teorię ekologicznej modernizacji. Artykuł ma charakter eksploracyjny. Wykorzystano w nim dane wtórne z aktualnych tematycznych publikacji naukowych oraz raportów. Wnioski służą jako wskazówki i zalecenia dla rządu, badaczy, naukowców i innych zainteresowanych podmiotów, dotyczące wspierania ekoprzedsiębiorczości i inicjatyw na rzecz ekologicznych produktów oraz angażowania się i inwestycji w tym zakresie, a także pokazujące kierunki podążania ku zrównoważonemu rozwojowi w przyszłości.

This paper examines ecopreneurship and green product initiative as an agenda for sustainable development in Nigeria. It explains the exclusive roles of ecopreneurship and green product initiatives in the rising trend of green economy in the current global market. The paper documents the numerous benefits associated with eco-entrepreneurship and how these benefits can translate to anticipated sustainable development. It also explains the multi-level intersection of eco-entrepreneurship and green product initiatives within the context of sustainable development. Theoretically, the paper adopts Schumpeter’s theory of entrepreneurship and ecological modernization theory as a development framework to underline the importance of ecopreneurship and green product initiatives in the context of sustainable development. The paper is exploratory with the use of secondary data sourced from current and relevant academic publications and reports. Findings from the paper serve as indicators and pointers to government, researchers, academicians and other stakeholders to promote, engage and invest in ecopreneurship and green product initiatives as the lens to locate the path to a more sustainable future.
Innowacje jako kluczowy czynnik stymulujący konkurencyjność przedsiębiorstw i regionów (7 stron)
Innovation as a Significant Competitiveness Stimulant for Enterprises and Regions (7 pages)
Autor: Aleksandra Zygmunt
Słowa kluczowe: innowacje, rozwój regionalny, konkurencyjność przedsiębiorstw
PP. 119 - 125
DOI: 10.7172/1733-9758.2017.23.11

Współczesne przedsiębiorstwa oraz regiony wyróżnia ustawiczna konieczność adaptacji do zmian. W tym zakresie kluczowe znaczenie dla rozwoju i konkurencyjności regionów oraz
przedsiębiorstw odgrywają innowacje. Celem artykułu jest uwpuklenie rangi innowacji jako znaczącego czynnika stymulującego zwiększanie i utrzymywanie przewagi konkurencyjnej
zarówno regionów, jak i przedsiębiorstw (w obliczu dynamicznego otoczenia). Artykuł opiera się na analizie porównawczej podejść koncepcyjnych, przede wszystkim z zakresu rozwoju regionalnego. Praca składa się z następujących części: w pierwszej, zawarto studia literaturowe nad istotą zmian w otoczeniu oraz ich znaczeniem dla konkurencyjności regionów i przedsiębiorstw. Druga część zawiera rozważania dotyczące czynników konkurencyjności, wpływających zarówno na rozwój regionów, jak i przedsiębiorstw. Następna część zawiera dyskusję na temat determinant innowacyjności, które wzajemnie oddziałują na regiony i przedsiębiorstwa w obliczu zmian i konieczności utrzymania konkurencyjności. Oryginalność artykułu przejawia się w podkreśleniu wpływu innowacji na wzajemne działania podejmowane przez przedsiębiorstwa i regiony, w zakresie utrzymania lub zwiększenia konkurencyjności. Istotne jest również uwypuklenie powiązania między rozwojem regionów oraz przedsiębiorstw w obliczu zmian w otoczeniu. Uzyskane rezultaty mogą być użyteczne dla regionów i przedsiębiorstw w procesach adaptacji do zmian. Przyszłe badania powinny skupiać się na empirycznej weryfikacji wpływu poszczególnych czynników innowacyjności na zmiany konkurencyjności regionów oraz przedsiębiorstw.

Contemporary businesses and regions are distinguished by a continuing need to adapt to changes. In this regard, innovation is crucial for the development and competitiveness of regions and businesses. The main objective of this paper is to emphasise the importance of innovation as a significant factor stimulating the increase and maintenance of competitive advantage of both regions and businesses (in the face of dynamic business environment). The paper is based on a comparative analysis of conceptual approaches, mainly to regional development. The structure of the paper is as follows: the first section takes a glance at the literature on changes in business environment. This section provides also a discussion on regional and business competitiveness. The second section covers competiveness factors influencing regional and enterprise development. The next section discusses innovation determinants which affect both regions and businesses in the light of changes and the need to remain competitive. The originality of this paper lies in emphasising the impact of innovation on mutual actions taken by businesses and regions to maintain or increase competiveness. It seems important to underline the linkage between regional development and enterprise development in the setting of changing business environment. The findings may be useful for regions and enterprises in the course of adaptation to changes. Future studies should focus on an empirical verification of the impact of particular innovation factors on fluctuations in regional and enterprise competitiveness.
Wpływ kapitału rad nadzorczych na wartość spółek – analiza portfeli inwestycyjnych (9 stron)
Impact of board’s capital on value of firms – the investment portfolios analysis (9 pages)
Autor: Piotr Jaworski, Michał Zdziarski
Słowa kluczowe: rady nadzorcze, kapitał rady nadzorczej, wartość spółek, analiza portfela inwestycyjnego, analiza sieci społecznych
PP. 126 - 134
DOI: 10.7172/1733-9758.2017.23.12

W artykule przedstawiono badanie zależności między kapitałem rady nadzorczej a wyceną spółek. Kapitał rady nadzorczej jest wskaźnikiem oceny efektywnego nadzoru i doradzania przez radę zarządowi. Zależność między kapitałem rady nadzorczej a wynikami została zbadana na poziomie analizy inwestycji w portfele inwestycyjne. Skonstruowano 5 alternatywnych portfeli na bazie walorów 14 spółek, dla których odnotowano najwyższy poziom kapitału rady nadzorczej w populacji wszystkich firm giełdowych. Wykorzystano analizę skumulowanych stóp zwrotu z portfeli, zobrazowano ich położenie względem granicy efektywnej wg teorii Markowitza, a także przeanalizowano ich zachowanie względem rynku za pomocą modeli regresji. Wyniki analiz upoważniają do stwierdzenia, że została zaobserwowana pozytywna zależność dla inwestycji w portfele walorów skonstruowanych z akcji firm o najwyższym poziomie kapitału rady nadzorczej.

The article presents the relationship between supervisory boards’ capital and the value of firms. Such capital is an indicator of efficient supervision and advice offered by supervisory boards to management boards. The link between supervisory boards’ capital and performance is examined by means of an analysis of investment in investment portfolios. Five alternative portfolios have been designed based on the value of 14 companies that had the highest supervisory capital in the population of all listed companies. Cumulative returns on portfolios are analysed, their position relative to the efficient frontier according to Markowitz’s theory is illustrated, and their behaviour towards the market is examined using regression models. The analysis results show a positive correlation for investments in portfolios consisting of stocks of companies with the highest supervisory capital.
Wpływ funduszy unijnych na rozwój przedsiębiorczości po akcesji Polski do UE – przegląd wybranych form wsparcia (18 stron)
The impact of EU funds on the development of entrepreneurship after Poland’s accession to the EU – a review of selected forms of support (18 pages)
Autor: Przemysław Dubel
Słowa kluczowe: polityka regionalna, konkurencyjność, dotacje dla MSP, fundusze UE
PP. 135 - 152
DOI: 10.7172/1733-9758.2017.23.13

Rozwój mikro- i małej przedsiębiorczości stanowi o sukcesie gospodarczym krajów Unii Europejskiej, dlatego priorytetowo wspierane i dofinansowane są projekty realizowane przez
ten sektor gospodarki. Niewątpliwie możliwość uzyskania dotacji na prowadzenie działalności gospodarczej i podwyższenie jej konkurencyjności spowodowała przyrost nowo zakładanych podmiotów gospodarczych. Według danych na koniec września 2015 r. ok. 31 tys. przedsiębiorstw skorzystało z funduszy unijnych na realizację projektów inwestycyjnych, dodatkowo wsparcie otrzymało ok. 250 instytucji z otoczenia biznesu. Zrealizowane projekty przyczyniły się do rozwoju społeczno-ekonomicznego, zdynamizowania gospodarki oraz podniesienia atrakcyjności inwestycyjnej naszych regionów na arenie międzynarodowej. Fundusze unijne z jednej strony stały się jednym z głównych determinantów zwiększających
innowacyjność polskiej gospodarki, z drugiej zaś – priorytetową formą finansowania zewnętrznego będącego głównym elementem tzw. mikrootoczenia przedsiębiorcy. Największym zainteresowaniem cieszyły się programy, z których polskie firmy mogły realizować bezpośrednie inwestycje na odbudowę parku technologicznego oraz podnoszenie kompetencji swoich
pracowników. Celem niniejszego artykułu jest identyfikacja, porównanie i ocena wykorzystania wybranych form wsparcia rozwoju przedsiębiorczości z funduszy UE oraz przedstawienie rezultatu badania ankietowego, które zostało zrealizowane w 2014 roku. Zaprezentowane wyniki potwierdziły wysoką ocenę znaczenia środków unijnych w procesie inwestycyjnym realizowanym przez polskich przedsiębiorców.

The development of micro and small enterprises translates into economic success of the Member States, therefore projects realised by this economic sector receive such strong support and large subsidies. Without doubt the opportunity to obtain subsidies for business activity whose aim was to enhance competitiveness generated the increase of new business entities.According to data published at the end of September 2015, about 31,000 enterprises were subsidised by EU funds in order to execute their investment projects and about 250 business environment institutions were granted subsidies. The projects realised contributed to the social and economic development of regions, revitalisation of the economy and the enhancement of our international competitiveness. EU funds, on one hand, have become one of the major determinants of increasing the innovation of the Polish economy, on the other a priority form of external financing as a major component of the so-called micro-entrepreneurs. These are manifest in highly popular programs from which Polish companies have been able to realize direct investment in the reconstruction of technology parks along with improving the competence of their employees. The purpose of this article is to identify, compare and evaluate the use of some forms of enterprise development support from EU funds and present the results of the survey which was completed in 2014. The presented results confirm the high assessment of the importance of EU funds in the investment process implemented by Polish entrepreneurs.
Aktywność firm rodzinnych i zjawisko niedowartościowania ich akcji w pierwszych ofertach sprzedaży akcji (IPO) w Polsce w latach 2013–2015 (9 stron)
The Activity of Family Businesses and the Phenomenon of Underpricing of Their Shares in IPOs in Poland in the Years 2013–2015 (9 pages)
Autor: Paweł Perz
Słowa kluczowe: firmy rodzinne, IPO, NewConnect, GPW w Warszawie
PP. 153 - 161
DOI: 0.7172/1733-9758.2017.23.14

Brak wystarczających zasobów kapitałów bywa jedną z barier rozwoju firm rodzinnych. W sytuacji, kiedy właściciele firmy nie mają możliwości dokapitalizowania przedsiębiorstwa
ani nie ma możliwości zwiększania skali wykorzystania kapitału obcego, istotnym źródłem finansowania może stać się emisja akcji skierowana do zewnętrznych podmiotów. W artykule
dokonano analizy aktywności firm rodzinnych w procesie pozyskiwania kapitału poprzez emisję akcji na publicznym rynku papierów wartościowych – Giełdzie Papierów Wartościowych
oraz w alternatywnym systemie obrotu – na rynku NewConnect. Analizę przeprowadzono na podstawie danych z lat 2013–2015. W badanym okresie emisje akcji w firmach rodzinnych stanowiły odpowiednio 30% wszystkich debiutów na GPW w Warszawie i 43% na rynku NewConnect. W artykule zbadano również znane w literaturze zjawisko niedowartościowania cen akcji w pierwszych ofertach sprzedaży akcji. Porównano skalę niedowartościowania w firmach rodzinnych i pozostałych przedsiębiorstwach.

A lack of sufficient capital is sometimes one of the barriers for the development of family firms. In a situation when company owners do not have the possibility to recapitalize the company or to increase the scale of the use of borrowed capital, an issue of shares directed to external entities may become an important source of funding. The article analyzes the activity of family firms in the process of raising capital through the issue of shares on the public market of securities, namely the stock exchange, and in the alternative trading system – the NewConnect market. The analysis was conducted based on data from 2013–2015. In that period, the share issues of family firms accounted for 30% of all IPOs on the Warsaw Stock Exchange and 43% on the NewConnect market. The article also examines the phenomenon of stock underpricing in the initial public offering. The scales of underpricing in family firms and other companies are compared.
Efektywność systemów płatności natychmiastowych jako wyznacznik bezpieczeństwa (16 stron)
Efficiency of Immediate Payment Systems as a Determinant of Safety (16 pages)
Autor: Agnieszka Parkitna, Rafał Dolniak, Anna Czarnecka
Słowa kluczowe: system płatności, usługi finansowe, efektywność, bezpieczeństwo
PP. 162 - 177
DOI: 10.7172/1733-9758.2017.23.15

Człowiek przyzwyczajony do wygody i oszczędności czasu coraz chętniej sięga po nowe technologie i metody służące zwiększeniu efektywności jego działania. Po przestudiowaniu literatury charakteryzującej polski system płatności autorzy dostrzegli takie możliwości, jakie daje rozwijający się od kilku lat system płatności natychmiastowej. W artykule omówiono pojęcia efektywności zarządzania systemami płatniczymi oraz dokonano oceny efektywności zarządzania systemami płatności natychmiastowej na podstawie prowadzonej analizy Systemu Express Eliksir i Systemu BlueCash. Głównym celem prowadzonych badań była ocena efektywności zarządzania systemami płatności natychmiastowych podmiotów rynku finansowego świadczących usługi na rynku polskim. Zaprezentowane problemy mające charakter teoretyczny poprzedzone zostały kwerendą literatury.

People who are looking for convenience and time savings are increasingly willing to reach for new technologies and methods designed to enhance the efficiency of their operations. After studying the literature on the Polish payment systems, the authors saw such convenience opportunities in the immediate payment systems that have been developing over the past several years. In this paper, the authors discuss the concept of payment system efficiency management and perform an assessment of efficiency of immediate payment system management by analyzing and comparing the Express Elixir and the BlueCash systems. The main goal of this paper is to evaluate the efficiency of management of immediate payment systems of the financial market operators providing such services on the Polish market. The problems presented in this work are of a theoretical nature and were preceded by literature analysis.
Organizacja procesu zarządzania wierzytelnościami masowymi w bankach (14 stron)
Organization of the process of mass claims management in banks (14 pages)
Autor: Wojciech Kuryłek
Słowa kluczowe: windykacja, proces windykacyjny, odzyskiwanie wierzytelności, sprzedaż wierzytelności, kredyty niepracujące
PP. 178 - 191
DOI: 10.7172/1733-9758.2017.23.16

Artykuł prezentuje, tak kluczowy dla obrony banku przed zbyt dużym ryzykiem kredytowym, proces odzyskiwania wierzytelności masowych. Efektywne prowadzenie działań windykacyjnych ma bowiem niezwykle istotny wpływ na obniżanie przez bank wskaźnika udziału kredytów niepracujących. Jest to proces długi i żmudny oraz wymagający specjalistycznej wiedzy z różnych dziedzin, takich jak: prawo, ekonomia i finanse, statystyka oraz organizacja i zarządzanie. Obejmuje on szereg działań windykacyjnych, których siła jest stopniowana przez bank wraz z upływem okresu przeterminowania należności. Ostatnim elementem procesu windykacyjnego jest decyzja o sprzedaży przez bank wierzytelności. Niestety praktycznie nie istnieje literatura naukowa opisująca szczegółowo przebieg procesów windykacyjnych wierzytelności masowych. Publikacja ta powinna wypełnić widoczną lukę w polskojęzycznej literaturze przedmiotu w tym zakresie.

The article presents the recovery of mass-scale consumer receivables, the process that is so crucial as regards banks’ protection against excessive credit risk. Efficient debt collection is extremely important for banks to reduce the share of non-performing loans. It is a long and tedious process requiring specialized knowledge in various fields such as law, economics and finance, statistics, and organization and management. It includes a series of debt collection actions of gradual intensity depending on how long a receivable is overdue. The last element of the debt collection process is the bank’s decision to sell receivables. Unfortunately, there is virtually no academic literature describing in detail the course of mass-scale consumer receivable recovery. This publication should fill a visible gap in the Polish-language literature in this respect.