Numer 2/2021
Od redaktora naukowego
Z przyjemnością oddajemy w Państwa ręce kolejny numer pisma naukowego „Studia i Materiały”.
Zapraszamy do lektury!
Zawartość numeru
Współczesne kompetencje menedżerskie. Badania empiryczne w obszarze edukacji (13 stron)
Contemporary Managerial Competences. Empirical Studies in the Field of Education (13 pages)
Autor: Agnieszka Postuła
Słowa kluczowe: kompetencje menedżerskie, wartości menedżerskie, menedżer, badania etnograficzne
PP. 4 - 16
DOI: 10.7172/1733-9758.2021.35.1
Celem artykułu jest identyfikacja oraz zaproponowanie klasyfikacji kompetencji menedżerskich. Głównym problemem badawczym jest zaś zrozumienie procesów zachodzących w uczelniach
biznesowych oraz ich wpływu na kształtowanie kolejnych pokoleń menedżerów. Artykuł opiera się na wynikach pochodzących z badań jakościowych, inspirowanych etnografią organizacji. W artykule zostały zaprezentowane kompetencje istotne dla różnych grup procesu edukacji menedżerskiej. Zaproponowano konkretne ich podziały i przedstawiono refleksje dotyczące ich kształtowania u przyszłych menedżerów, metody i sposoby kształcenia. Bazą dociekań empirycznych jest materiał jakościowy, którego nie można generalizować na całą populację. Niewskazane jest również rysowanie ostrych rozróżnień pomiędzy proponowanymi koncepcjami, typologiami, gdyż są one z natury płynne i niejednoznaczne. Badania były prowadzone przez okres 5 lat, co w dobie cyfryzacji i wszechobecnej dominacji wartości kapitalistycznych jest wyjątkową zaletą. Grupa badawcza jest niezwykle szeroka i uwzględnia wszystkich uczestników/aktorów procesu edukacji menedżerskiej.
The aim of the article is to identify and introduce divisions/typologies of contemporary managerial competences. The main research problem is to understand the processes taking place in business universities and their impact on shaping the next generations of managers. The article is based on the results of qualitative research inspired by the ethnography of the organization. 5-year research in the area of managerial education was conducted. The article presents competences important for various groups of the managerial education process. Specific breakdowns of these competences have been proposed. Reflections on the shaping
of these competences in future managers as well as methods and ways of education are presented. The basis of empirical inquiry is qualitative material that cannot be generalized to the entire population. It is also inadvisable to draw sharp distinctions between the proposed concepts and typologies, as they are inherently fluid and ambiguous. The research was conducted over a period of 5 years, which is a unique advantage in the era of digitization and the ubiquitous domination of capitalist values. The research group is extremely broad and includes all participants / actors in the management education process.
Lider czy liderka? Konsekwencje stosowania feminatywów dla postrzegania przywództwa (15 stron)
Leader or Leaderess? Consequences of Using Feminatives for the Perception of Leadership (15 pages)
Autor: Anna O. Kuźmińska
Słowa kluczowe: feminatywy, utajone teorie przywództwa, przywództwo, think manager— think male
PP. 17 - 31
DOI: 10.7172/1733-9758.2021.35.2
Zgodnie z teorią utajonych teorii przywództwa role przywódcze nadawane są w procesie konstrukcji społecznej, w którym punkt odniesienia stanowi poziom zgodności ze schematem poznawczym lidera. Wcześniejsze badania wykazały, że w schemat lidera częściej wpisuje się bycie mężczyzną niż kobietą. Niniejszy artykuł prezentuje wyniki badania eksperymentalnego, wstępnie weryfikującego czy wykorzystanie form żeńskich może doprowadzić do zwiększenia dostępności poznawczej wizerunku kobiety jako liderki. W eksperymencie 135 zespołów (N = 307 osób badanych) zostało losowo przydzielonych do jednego z dwóch warunków eksperymentalnych: 1) instrukcja generyczna (niewykorzystująca feminatywów, „Proszę, żebyście wspólnie narysowali lidera”); 2) instrukcja inkluzywna (wykorzystująca feminatywy, „Proszę, żebyście wspólnie narysowali lidera/liderkę”). Wyniki wykazały istotną interakcję pomiędzy manipulacją eksperymentalną a proporcją kobiet w zespole. Wykorzystanie form żeńskich okazało się istotnie przewidywać odsetek rysunków przedstawiających kobiety liderki jedynie dla zespołów o wysokiej proporcji kobiet do mężczyzn.
According to the Implicit Leadership Theory, leadership roles are assigned in the process of social construction and depend upon the level of congruence with the cognitive representation of a leader. Previous studies show that this cognitive representation is much more likely to involve a leader being a male rather than a female. The article presents the results of an experiment aimed at tentatively verifying whether the use of the feminine forms could increase the cognitive availability of the representation of a woman as a leader. In the experiment, 135 teams (N = 307 respondents) were randomly assigned to one of two experimental conditions: 1) generic instruction (without the use of feminatives, “Please, draw a leader”), 2) inclusive instruction (using feminatives, “Please, draw a leader/leaderess”). The results showed a significant interaction between the experimental manipulation and the proportion of women in the team. The use of feminine forms increased the percentage of females drawn as leaders only in teams with a high female-to-male ratio.
Procesy zarządzania wiedzą jako wyzwanie gospodarki opartej na wiedzy (14 stron)
Knowledge Management Processes as a Challenge of Knowledge-Based Economy (14 pages)
Autor: Filip Tużnik
Słowa kluczowe: wiedza, zarządzanie wiedzą, transfer wiedzy, współpraca: biznes – nauka
PP. 32 - 45
DOI: 10.7172/1733-9758.2021.35.3
Artykuł dotyczy wiedzy naukowo-technicznej oraz jej potencjału innowacyjnego w gospodarce opartej na wiedzy. Procesy związane z transferem wiedzy oraz zarządzanie wiedzą często decydują o sukcesie innowacyjnym. Zarządzanie wiedzą jest również często motywem przewodnim współpracy międzyorganizacyjnej ukierunkowanej na tworzenie nowych rozwiązań technologicznych. W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących zarządzania wiedzą przeprowadzonych wśród przedsiębiorstw i ośrodków naukowych zaangażowanych we współpracę w ramach projektów badawczo-rozwojowych współfinansowanych przez Federację Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych Naczelnej Organizacji Technicznej oraz Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.
The article concerns the idea of knowledge and its innovative potential in the knowledge-based economy. The processes related to the knowledge transfer and knowledge management are often considered as factors determining the success in innovativeness. Knowledge management is also an important issue in inter-organizational cooperation since it considerably helps in the development of new technological solutions. The article provides research results on knowledge management conducted among enterprises and scientific units involved in cooperation under R&D projects co-financed by the Polish Federation of Engineering Associations and the National Centre for Research and Development.
Efektywność i jakość kształcenia wyższego (15 stron)
Higher Education Efficiency and Quality (15 pages)
Autor: Marcin Dwórznik, Krzysztof Opolski
Słowa kluczowe: szkolnictwo wyższe, jakość, efektywność, szkoła wyższa, skuteczność organizacyjna, dydaktyka, badania
PP. 46 - 60
DOI: 10.7172/1733-9758.2021.35.4
Efektywność i jakość uczelni oceniano przez prywmat realizowanych przez nie procesów. Efektywność uczelni została określona na podstawie kombinacji typowych miar finansowych, uwzględniających koszty poniesione w procesie dydaktyki i badań oraz nakładów (mierzonych płynnością bieżącą, obrotami zapasami, należnościami i wskaźnikami zobowiązań) niezbędnych szkołom do utrzymania płynności finansowej. Jako mierniki jakości, związane z zadaniami statutowymi uczelni przyjęto czynniki determinujące sytuację absolwentów na rynku
pracy oraz patenty uzyskane w wyniku badań prowadzonych przez uczelnie. Zastosowanie miar jakościowych pozwoliło badaczowi uzyskać bardziej kompleksowy wymiar efektywności
uczelni, udowadniając jednocześnie, że same środki finansowe mogą zniekształcać rzeczywisty obraz efektywności, a nawet prowadzić do błędnych wniosków. Można postawić hipotezę, że w przypadku uczelni, która realizuje swoje statutowe cele przekazywania wiedzy społeczeństwu poprzez prowadzenie dydaktyki i badań, pojęcie efektywności powinno łączyć wymiar finansowy i jakościowy. Wyniki uzyskane w badaniu metodą DEA pozwalają badaczowi określić sytuację uczelni w okresie objętym badaniem.
The efficiency and the quality of higher education institution was assessed with the use of process approach. The efficiency of the higher education institution was determined on the basis of a combination of typical financial measures, taking into account costs incurred in the process of didactics and research, and expenditures (measured by current liquidity, stock turnover, receivables and liabilities ratios) necessary for schools to maintain financial liquidity. As measures of quality, related to statutory tasks of the university, the factors determining
graduates’ situation on the labour market as well as patents obtained as a result of research
conducted by university were adopted. Applying measures of quality enabled the researcher
to obtain a more comprehensive dimension of the universities’ efficiency, while proving the
fact that financial measures alone may distort the actual picture of efficiency or even lead to
erroneous conclusions.
It can be hypothesized that in the case of a higher education institution that pursues its statutory
goals of providing knowledge to the public by conducting didactics and research, the
concept of efficiency should combine financial and qualitative dimensions.
The results obtained in the study using the DEA method allow the researcher to determine the
situation of the university for the period covered by the study.
Współczesne mechanizmy aukcyjne na potrzeby rynku mediowego (15 stron)
Modern Auction Mechanisms for the Media Market (15 pages)
Autor: Joanna Rachubik, Dorota Mirowska-Wierzbicka, Wojciech Zawadzki, Maciej Wilamowski, Krzysztof Fiok, Wojciech Maciejewski, Mateusz Szczurek
Słowa kluczowe: reklama, aukcja, rynek mediowy, media
PP. 61 - 75
DOI: 10.7172/1733-9758.2021.35.5
Reklama internetowa jest jedną z najdynamiczniej rozwijających się form reklamy na rynku polskim. W artykule dokonano przeglądu koncepcji wykorzystania mechanizmów aukcyjnych na potrzeby sprzedaży reklam internetowych. Analiza dostępnych rozwiązań, w tym ich wad i zalet, takich jak przydatność w ustalaniu gotowości do zapłaty reklamodawców, pozwala na wskazanie praktycznych rekomendacji dotyczących zastosowania konkretnych mechanizmów aukcyjnych dla rynku mediowego w Polsce jako alternatywy dla tradycyjnego sposobu zawierania transakcji kupna/sprzedaży przestrzeni reklamowych.
Online advertising is one of the most dynamically developing forms of advertising in the Polish market. This paper aims to review existing auction mechanisms for pricing and selling online advertisements. The analysis of the available solutions, including their advantages and disadvantages, such as usefulness in determining the advertisers’ willingness to pay, allows for the indication of practical recommendations for the use of specific auction mechanisms for the media market in Poland. The presented solutions can be considered an alternative to the traditional method of concluding purchase/selling transactions of advertising space.
Proces Markowa jako model migracji na przykładzie przemieszczania się banknotów (17 stron)
The Markov Process as a Model of Migration Based on the Example of the Movement of Banknotes (17 pages)
Autor: Arkadiusz Manikowski
Słowa kluczowe: migracja ludności, migracja banknotów, łańcuch Markowa, model grawitacyjny
PP. 76 - 92
DOI: 10.7172/1733-9758.2021.35.6
W artykule przedstawiono sposób wykorzystania łańcucha Markowa do analizy migracji na przykładzie przemieszcza się banknotów między regionami w Polsce. Przedstawiono zastosowanie
metodyki szacowania prawdopodobieństw przejścia dla łańcucha Markowa na podstawie makrodanych zebranych w ramach projektu realizowanego w NBP w okresie od grudnia 2015 do końca 2018 roku. Wykazano przydatność zagregowanego w stanach łańcucha Markowa nie tylko jako modelu migracji banknotów, lecz także jako modelu migracji w ogóle. Banknoty traktowane są tu jako towary, więc ich migracja jest ściśle związana m.in. z przemieszczaniem się ludzi (dojazdy do pracy, podróże służbowe itp.). Tak więc tzw. grawitacyjne właściwości migracji gotówki wskazały na model grawitacyjny Reilly’ego jako jeden z najbardziej rozpowszechnionych modeli empirycznych stosowanych w analizach regionalnych. Prawdopodobieństwa przejść łańcucha Markowa wyrażających siłę przyciągania między regionami pozwoliło na oszacowanie modelu grawitacyjnego w celu zidentyfikowania istotnych przyczyn migracji banknotów jak i ludności.
This paper presents a way of using the Markov chain model for the analysis of migration based on the example of banknote migration between regions in Poland. We have presented the application of the methodology for estimating one-step transition probabilities for the Markov chain based on macro-data gathered during the project conducted in the National Bank of Poland (NBP) in the period of December 2015–2018. We have shown the usefulness of state-aggregated Markov chain not only as a model of banknote migration but as migration in general. The banknotes are considered here as goods, so their migration is strictly related to, inter alia, the movement of people (commuting to work, business trips, etc.).Thus, the gravity-like properties of cash migration pointed to the gravity model as one of the most pervasive empirical models in regional science. Transition probability of the Markov chain expressing the attractive force between regions allows for estimating the gravity model for the identification of relevant reasons of note and, consequently, people migration.
Przestępstwo fałszu intelektualnego dokumentu w postaci faktury (12 stron)
The Crime of Intellectual Forgery of Documents in the Form of Invoices (12 pages)
Autor: Anna Wochowska-Petrykowska
Słowa kluczowe: faktura, przestępstwo, przestępstwo skarbowe, prawo karne
PP. 93 - 104
DOI: 10.7172/1733-9758.2021.35.7
Artykuł omawia kwestię fałszu intelektualnego dokumentu w postaci faktury. Opisano w nim obecnie obowiązującą regulację karną przestępstwa, jego znamiona oraz zagrożenie karą. Wskazano na wątpliwości i niebezpieczeństwa związane z wprowadzeniem nowej regulacji oraz zaznaczono kierunki ustawodawstwa. Powyższe kwestie są niezwykle istotne z punktu widzenia prowadzenia działalności gospodarczej, odpowiedzialności przedsiębiorców oraz osób wystawiających faktury VAT.
The article discusses the issue of intellectual forgery of documents in the form of invoices. It describes the current criminal regulation of the crime, its features and the threat of punishment. Doubts and dangers related to the introduction of the new regulation are indicated, and the directions of the legislation are marked. The above issues are extremely important from the point of view of running a business, the responsibility of entrepreneurs and people issuing VAT invoices.