Numer 1/2010

Zawartość numeru

Zarządzanie transformacją wyników badań naukowych do zastosowań praktycznych –w ramach Programu Wieloletniego PW-004 (16 stron)
Autor: Andrzej H. Jasiński
PP. 7 - 22

Artykuł niniejszy zawiera wnioski końcowe zawarte w opracowaniu pod takim samym tytułem, które stanowi o końcowy rezultat projektu badawczego pt. „Metodyka transformacji wyników badań naukowych do zastosowań praktycznych” w ramach Programu Wieloletniego PW-004 nt. „Doskonalenie rozwoju systemów innowacyjności w produkcji i eksploatacji w latach 2004––2008””. Program był koordynowany przez Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy w Radomiu. Opracowanie końcowe ma charakter poradnika metodycznego i stanowi zestaw metod wsparcia (wspomagania) procesu transformacji wyników badań do praktyki gospodarczej. Niebawem poradnik ten ukaże się drukiem.

Ocena zmian innowacyjności –wybrane problemy i kierunki zmian (8 stron)
Autor: Joanna Sadkowska
PP. 13 - 20

Analiza literatury poświęconej problematyce innowacji jako kategorii ekonomicznej, a obecnie bardziej już społeczno-ekonomicznej, pozwala sformułować kilka kluczowych wniosków.
1. Pomimo budowania licznych, nierzadko odmiennych od siebie klasyfikacji innowacji, wszyscy autorzy zgadzają się co do faktu, i innowacja jest fenomenem na poziomie zarówno ekonomicznym, jak i społecznym.
2. Zamknięty model innowacji ukierunkowanej na prowadzenie oraz korzystanie przede wszystkim z wewnętrznych prac B+R danego przedsiębiorstwa został zastąpiony modelem otwartym, w którym innowacja w jednakowym stopniu bazuje na wynikach wewnętrznych i zewnętrznych prac badawczych. Aplikacja tego modelu pozwala na postrzeganie innowacji w szerszym kontekście ekonomiczno - społeczno - kulturowym.
3. Ewolucja innowacji w kolejnych latach będzie się odbywać nie tylko w kontekście gospodarczym, ale również w coraz szerszym kontekście społeczno-kulturowym, co w sposób znaczący zwiększy liczbę organizacji, które będą musiały podjąć zarządzanie innowacjami.
Szybkie tempo ewolucji innowacji powoduje zatem konieczność dostosowania narzędzi wykorzystywanych do pomiaru zmian innowacyjności w odniesieniu do: przedsiębiorstw, sektorów oraz całych gospodarek. Trudność stworzenia jednego narzędzia o kompleksowym charakterze jest związana z jednej strony z mnogością potencjalnych mierników, jakie mogą zostać wykorzystywane w procesie pomiaru innowacyjności, z drugiej zaś ze zmianami w specyfice samych projektów innowacyjnych wybieranych, a następnie podejmowanych przez przedsiębiorstwa. Dotyczy to przede wszystkim rosnącej liczby przedsiębiorstw wdrażających innowacje nietechnologiczne, które to podmioty nie prowadzą przy tym własnej działalności B+R, a także niezakupujących wyników tychże prac od podmiotów zewnętrznych.
W niniejszym artykule podjęto próbę przeanalizowania zmian, jakie zaszły w rozwoju innowacji, wraz z próbą ich odniesienia do funkcjonowania przedsiębiorstw i możliwości ich wykorzystania – ze szczególnym uwzględnieniem problemu relacji pomiędzy zmianami w pojęciu innowacji a problemem oceny innowacyjności danego podmiotu gospodarczego i zmian, jakie nastąpiły w badanym okresie. Szczególną uwagę skierowano na innowatorów nietechnologicznych wdrażających innowacje organizacyjne i marketingowe.

Determinanty zachowań lojalnościowych nabywców (10 stron)
Autor: Katarzyna Dziewanowska
PP. 21 - 30

W artykule przedstawiono zagadnienie lojalności nabywców, rozróżniając jej dwa podstawowe typy: behawioralny i emocjonalny. Następnie omówiono główne zjawiska, które przyczyniają się do generowania zachowań lojalnościowych klientów –należą do nich zadowolenie, jakość, wartość, zaufanie, zaangażowane oraz koszty i bariery zmiany dostawcy. Nakreślono mechanizmy ich powstawania, elementy składowe oraz wpływ na lojalność nabywców. W końcowej części artykułu zostały przedstawione warunki konieczne dla osiągnięcia przez firmę stanu określanego mianem prawdziwej lojalności.

Zadowolenie sprzedawców z organizacji a ich intencja dobrowolnego odejścia z firmy –raport z badań (18 stron)
Autor: Krzysztof Cybulski, Maciej Misztak, Arkadiusz Psyk
PP. 31 - 48

Personel sprzedażowy odgrywa niezwykle ważną rolę w działalności współczesnej firmy a jego zadowolenie, jak na to wskazują wyniki wielu badań i doświadczenie praktyków, wywiera ogromy bezpośredni wpływ na osiągane wyniki sprzedaży, jej efektywność oraz inne zachowania organizacyjne sprzedawców, takie na przykład jak ich intencja dobrowolnego odejścia z firmy. Intencja odejścia sprzedawców z firmy jest niezwykle silnym symptomem ich lojalności wobec firmy, stanowiąc jednocześnie istotną determinantę określającą bieżącą i długookresową efektywność sprzedaży i pozycję rynkową firmy.
Identyfikacja determinant kształtujących zadowolenie sprzedawców oraz zbadanie ich związków z intencją odejścia z organizacji ma ogromne znaczenie zarówno dla rozwoju teorii, jak też dla praktyki zarządzania. Ponieważ sprzedawcy zadowoleni wydają się bardziej lojalni wobec zatrudniających ich organizacji. Znajduje to odbicie w relatywnie niskich wskaźnikach deklarowanej intencji odejścia oraz wyraźnie niższym poziomie dobrowolnej fluktuacji w grupie zadowolonych sprzedawców. To zaś z kolei wywiera wysoce pozytywny wpływ na wyniki sprzedaży, kształtowanie się jej efektywności, a w rezultacie na rentowność firmy.
Za Churchillem autorzy artykułu przyjmują, że zadowolenie sprzedawców z organizacji jest komponentem siedmiu autonomicznych zmiennych i obejmuje odpowiednio zadowolenie: (1) z charakteru wykonywanej pracy, (2) z wynagrodzenia, (3) z relacji z bezpośrednim przełożonym, (4) z atmosfery panującej w zespole sprzedażowym, (5) z klientów, (6) z perspektyw zawodowych oraz (7) z polityki firmy. Źródłem zadowolenia (niezadowolenia) sprzedawców mogą więc być tak różne czynniki organizacyjne, jak: niski bądź niesprawiedliwy, w odczuciu sprzedawców, poziom ich wynagrodzenia, panująca w firmie atmosfera przejawiająca się w tolerowaniu nieetycznych postaw i zachowań wobec klientów, polityka firmy wobec samych sprzedawców czy relacje sprzedawców z bezpośrednim przełożonym lub sposób wyznaczania i komunikowania targetów. Wśród wielu zmiennych determinujących poziom zadowolenia bądź braku zadowolenia bardzo często na czołowe miejsce wysuwane są czynniki związane z wynagrodzeniem sprzedawców, takie jak: jego poziom, sprawiedliwy bądź niesprawiedliwy sposób wyznaczania lub dostosowana do oczekiwań struktura.
Zadowolenie sprzedawców w kontekście jego wpływu na zachowania personelu sprzedażowego nie było dotychczas przedmiotem badań empirycznych w naszym kraju. Nigdy nie analizowano tego zjawiska w szerszym kontekście organizacyjnym, zwłaszcza z uwzględnieniem uwarunkowań odnoszących się do licznej, a zarazem bardzo specyficznej grupy zawodowej, jaką są sprzedawcy. Niniejszy projekt stanowi zatem pierwszą próbę wypełnienia luki, jaka istnieje pomiędzy światowym dorobkiem nauk o zarządzaniu a nauką i praktyką zarządzania personelami sprzedażowymi w naszym kraju.

Użyteczność głównych modeli badania efektywności do oceny polskich klubów sportowych (7 stron)
Autor: Urszula Gulan
PP. 39 - 45

Prezentowany artykuł jest próbą zastosowania koncepcji wywodzących się z głównego nurtu zarządzania do zarządzania w sporcie. Na podstawie przeglądu literatury autorka przedstawia podstawowe modele badania efektywności. Zalicza do nich ocenę przez pryzmat osiągania celów, wydajności procesów wewnętrznych, zdolności do pozyskiwania rzadkich zasobów z otoczenia oraz zaspokajania potrzeb kluczowych interesariuszy. Rozważa wady i zalety poszczególnych podejść oraz ograniczenia ich stosowania. W drugiej części artykułu autorka podejmuje próbę oceny przydatności wcześniej opisanych koncepcji do zdiagnozowania efektywności polskich klubów sportowych. Na podstawie obserwacji i badań własnych oraz przeglądu literatury opisującej sytuację w polskim sporcie wskazuje model, którego zastosowanie uważa za najbardziej uzasadnione. Za taki uważa ocenę efektywności przez pryzmat zaspokajania potrzeb interesariuszy.

Metody doskonalenia menedżerów (10 stron)
Autor: Agnieszka Wyszecka
PP. 46 - 55

Autorka artykułu przeanalizowała polską i zagraniczną literaturę dotyczącą metod kształcenia menedżerów. Przedstawiła rozróżnienie „szkolenia” i „doskonalenia”, a także „kompetencji” i „umiejętności”. Metody doskonalenia zostały przedstawione według podziału na te, które odbywają się w miejscu pracy (on the job), i te poza miejscem pracy (off the job). Autorka podkreśliła znaczenie kształcenia menedżerów dla organizacji. To menedżerowie kształtują wizerunek przedsiębiorstw i to w dużej mierze dzięki ich umiejętnościom zarządzane przez nich przedsiębiorstwa mogą osiągać sukces. Z niniejszego artykułu wynika, że organizacje mają ogromny wybór sposobów doskonalenia menedżerów wszystkich szczebli zarządzania, ale ich dobór wymaga dużej wiedzy i ostrożności. Wielką szansą dla polskich przedsiębiorstw są dofinansowania ze środków unijnych, dzięki którym istnieje możliwość doskonalenia kadry różnymi metodami.

Szanse rozwojowe w obszarze zarządzania jakością w administracji samorządowej poprzez wsparcie Europejskiego Funduszu Społecznego (12 stron)
Autor: Łukasz Małecki-Tepicht
PP. 56 - 67

Systemy zarządzania jakością stają się coraz bardziej popularnym narzędziem zwiększania efektywności administracji samorządowej w Polsce. Do głównych barier wdrażania systemów należy zaliczyć wysoki stopień formalizacji, niedostosowanie do realiów administracyjnych dokumentów i podręczników poświęconych wdrażaniu systemów zarządzania jakością oraz wysoki koszt wdrożenia tych systemów.
Środkami do implementacji sprawdzonych modeli zarządzania jakością jest wybranie optymalnego do specyfiki urzędu modelu, przystosowanie dokumentacji systemowej do języka i kultury organizacyjnej instytucji publicznej oraz efektywne wykorzystanie funduszy europejskich przeznaczonych na rozwój polskiej administracji w Programie Operacyjnym Kapitał Ludzki na lata 2007–2013.

Zarządzanie wiedzą o projektach (20 stron)
Autor: Stanisław Gasik
PP. 68 - 87

Rozwój wiedzy o zarządzaniu projektami napotyka wiele trudności. Żadna z dostępnych publikacji nie porządkuje obszaru zarządzania wiedzą o projektach w sposób analogiczny do usystematyzowania w dostępnych kompendiach i standardach takich obszarów, jak zarządzanie czasem, zarządzanie kosztami czy zarządzanie jakością w środowisku projektów. Za jedną z głównych przeszkód w dalszym rozwoju wiedzy o zarządzaniu projektami uważany jest brak systematycznego przeglądu stanu badań dotyczącego tego obszaru.
Niniejszy artykuł zawiera opis oryginalnego, pełnego modelu zarządzania wiedzą o projektach, w którym podstawową rolę odgrywają:
- Mikrocykl życia wiedzy –określający zestaw procesów wykonywanych na pojedynczych elementach wiedzy o projektach. W mikrocyklu życia wiedzy wyodrębniono podstawowe procesy zarządzania elementami wiedzy: identyfikację potrzebnej wiedzy, nabycie, tworzenie, wykorzystanie, transfer, identyfikowanie i dokumentowanie wytworzonej wiedzy, dzielenie się wiedzą oraz pozyskiwanie jej spoza organizacji.
- Makrocykle życia wiedzy –zdefiniowane dla czterech poziomów zarządzania (indywidualnego, projektu, organizacji i globalnego), określające procesy wykonywane na całości wiedzy o projektach istniejącej na każdym z tych poziomów.
- Międzypoziomowe przepływy wiedzy o projektach –powodujące przekazywanie elementów wiedzy pomiędzy poziomami zarządzania.

Diagram 9 czynników sprawczych i jego wykorzystanie w badaniach organizacji (10 stron)
Autor: Aleksander Gwiazda
PP. 88 - 97

Diagnoza dysfunkcji działań organizacji jest problemem trudnym i złożonym. Wynika to z faktu, iż źródła przyczyn dysfunkcji są wielorakie i niejednoznaczne. Stąd konieczność posiłkowania się metodami, które bazują na sformalizowanych modelach organizacji. W artykule wskazano na metodę analizy opartą na modelu 9 czynników sprawczych (określoną jako model płatka śniegu). Do jego opracowania wykorzystano model organizacji w układzie 7S (McKinseya). Model płatka śniegu wskazuje na trzy źródła dysfunkcji w organizacji. źródła te powiązano z następującymi grupami: właścicielami (shareholders), interesariuszami (stakeholders) i społeczeństwem. W obrębie tych grup wskazano na dodatkowe grupy przyczyn, ujmując je w kręgi: strategiczny, taktyczny i operacyjny. Każda z przyczyn otrzymała powiązaną z nią wagę, określającą jej ważność. Wagi ustalane są za pomocą ankiet i wywiadów w badanej grupie osób. Zaproponowany model źródeł dysfunkcji wykorzystano do analizy prawidłowości procedur przetargowych w przedsiębiorstwie państwowym. Wyniki wskazały, iż główne przyczyny nieprawidłowości wynikają z sieci powiązań pomiędzy interesariuszami organizacji oraz struktury i systemu tej grupy. Pozwala to na podjęcie działań, których celem jest minimalizacji tych czynników i zmniejszenie poziomu dysfunkcji procedur przetargowych.

Zmiany realnych długoterminowych stóp procentowych i ich wpływ na bilans obrotów bieżących oraz przepływy kapitału w krajach G7 w latach 1960-–2008 (14 stron)
Autor: Aneta Kosztowniak
PP. 98 - 111

W artykule przeanalizowano zmiany realnych długoterminowych stóp procentowych krajów G7 w latach 1960–2008, pod kątem ich wpływu na bilanse obrotów bieżących w tych krajach. Przeanalizowano równie␣ zagraniczne inwestycje bezpośrednie, relacje wartości tych inwestycji do nakładów brutto na kapitał trwały oraz do PKB. Wyliczono zależności statystyczne pomiędzy realnymi długoterminowymi stopami procentowymi ex ante i zagranicznymi inwestycjami bezpośrednimi w latach 1990–2008. Wyniki te pozwoliły określić wrażliwość przepływów kapitałów zagranicznych na poszczególnych rynkach na zmiany stóp procentowych.
Wpływ realnych długoterminowych stóp procentowych ex ante na bilanse obrotów bieżących i przepływy kapitału w krajach G7 jest zróżnicowany co do siły i do tempa zmian. Obserwowany jest jednak korzystny wpływ spadku realnych stóp procentowych na bilanse obrotów bieżących i bilanse handlowe. Występuje ujemna zależność pomiędzy zmianami realnych stóp procentowych a napływem zagranicznych inwestycji bezpośrednich, tzn. spadkowi stóp procentowych towarzyszy wzrost wartości napływu inwestycji i odwrotnie. Kraje Europy Zachodniej oraz Japonia wykazują wyższą wrażliwość na zmiany stóp procentowych niż Stany Zjednoczone.

Techniczne aspekty oraz zaplecze rozliczeń gotówkowych w Polsce (9 stron)
Autor: Artur Gorzelak
PP. 112 - 120

Mimo dynamicznego rozwoju oraz wzrostu znaczenia bezgotówkowych kanałów regulacji zobowiązań w ostatnich latach, nadal przeważająca część rozliczeń w Polsce dokonywana jest gotówkowo. Poniższy artykuł prezentuje unikalne właściwości, sposoby regulacji zobowiązań oraz infrastrukturą wykorzystywaną w rozliczeniach gotówkowych. Przedstawia również rolę Narodowego Banku Polskiego w procesie dystrybucji pieniądza gotówkowego oraz znaczenie placówek banków komercyjnych jako jednego z podstawowych miejsc rozliczeń. Artykuł opisuje także podstawowe kanały przepływu pieniądza gotówkowego na linii klient–bank.