Numer 1/2008

Od redaktora naukowego

Na zeszyt z serii „Studia i Materiały”, który oddajemy do rąk Czytelników, złożyło się 11 artykułów, z których duża część dotyczy zagadnień rozwoju regionalnego i szeroko rozumianej przedsiębiorczości, pozostałe zaś wybranych współczesnych problemów zarządzania przedsiębiorstwem.
Tom otwiera tekst Aleksandra Żołnierskiego przedstawiający wyniki badania przeprowadzonego wśród polskich małych i średnich przedsiębiorstw, które dotyczyło określenia stopnia innowacyjności i zakresu wykorzystania technologii informacyjnych.
Zrealizowane badania wskazują, że stopień wykorzystania technologii informacyjnej (TI) w polskich przedsiębiorstwach znajduje się na poziomie, który można określić jako dość już zaawansowany, lecz jeszcze niewystarczający, aby TI stanowiła efektywne narzędzie w budowaniu przewagi konkurencyjnej.
Tomasz Zalega podjął problematykę potrzeb konsumpcyjnych, analizując ją na przykładzie mazowieckich gospodarstw domowych dotkniętych bezrobociem. Z przeprowadzonej przez autora analizy istotności potrzeb w ankietowanych rodzi- nach dotkniętych bezrobociem wynika jednoznacznie, że ukształtowana hierarchia potrzeb konsumpcyjnych ustalona według ich ważności jest nieznacznie zróżnicowana w poszczególnych typach gospodarstw domowych i charakteryzuje się małą zmiennością i plastycznością. Można również zaobserwować rosnącą rolę potrzeb uważanych powszechnie za potrzeby wyższego rzędu. Potrzeby w zakresie wypoczynku oraz potrzeby kulturalne odgrywają większą rolę głównie w gospodarstwach najmłodszych o wysokich dochodach, w których ankietowany określił siebie jako głowę rodziny oraz posiadał wykształcenie policealne lub wyższe. W gospodarstwach starszych, mniej zamożnych na plan pierwszy wysuwają się potrzeby podstawowe, związane z biologiczną egzystencją człowieka i niezbędne do zaspokojenia w danej chwili.
Tekst Władysławy Zborowskiej prezentuje problematykę rozwoju gospodarczego Mazowsza. Autorka zauważa, że Mazowsze jest najlepiej rozwiniętym gospodarczo województwem w Polsce, charakteryzuje się jednak wysokim zróżnicowaniem wewnętrznym. W artykule przeanalizowano ogólny poziom rozwoju województwa, a także wskazano, jakie znaczenie dla rozwoju mają inwestycje. Autorka podkreśla, że szanse na zmniejszenie wewnątrz regionalnych dysproporcji poziomu rozwoju gospodarczego można upatrywać między innymi w: nowych możliwościach realizacji inwestycji, zmienionej polityce regionalnej województwa z wykorzystaniem nowych możliwości, które w tym zakresie stwarza polityka regionalna Unii Europejskiej.
Adam Oleksiuk omawia wpływ parków technologicznych i inkubatorów technologii na rozwój i podniesienie konkurencyjności regionu. Problematyka ta została zobrazowana na przykładzie koncepcji stworzenia Parku Technologicznego w Warszawie, zgodnie z którą do 2015 roku ma powstać inwestycja stwarzająca warunki dla powstania i rozwoju małych, innowacyjnych firm. Celem strategicznym Warszawskiego Parku Technologicznego jest pobudzenie rozwoju ekonomicznego regionu, rozwój nowych technologii oraz ich transfer pomiędzy sferą nauki a przemysłem. Zapewni to wzrost konkurencyjności całego regionu nie tylko Warszawy, ale także województwa mazowieckiego, może również pomóc w wykreowaniu wizerunku Warszawy jako miasta nowoczesnego, przedsiębiorczego i twórczego.
Nieco bardziej odległym geograficznie obszarem zajął się Tomasz Kolasiński. Poświęcił swój tekst Namibii, małej, otwartej, surowcowej gospodarce regionu sub-Sahary. Celem jego opracowania jest ukazanie wybranych zagadnień gospodarczych Namibii z okresu 2000-2005 i próba uzyskania odpowiedzi na pytanie, czy unia monetarna pomagała, czy utrudniała realizację celów gospodarczych w realiach tego państwa Trzeciego Świata.
Mieszkalnictwo jest tematem opracowania Ewy Krakowińskiej. Autorka zauważa, że presja społecznych i ekonomicznych czynników na rozwój budownictwa mieszkaniowego w naszym kraju jest bardzo widoczna. Rozwiązanie kwestii mieszkaniowej jest zadaniem niezwykle złożonym, gdyż z jednej strony nie ustaje nacisk społecznych potrzeb mieszkaniowych, a z drugiej strony rezonans dynamiki wzrostu budownictwa mieszkaniowego sięga niemal wszystkich dziedzin życia gospodarczego. Mieszkalnictwo może być więc w świadomy sposób wykorzystywane do wywoływania istotnych zmian po stronie produkcji i konsumpcji, zarówno w wartości rzeczowej, finansowej, jak i regulacyjnej gospodarki.
Ewa Mazur-Wierzbicka analizuje znaczenie wiedzy w doskonaleniu proekologicznego zarządzania przedsiębiorstwem. W opracowaniu autorka zwraca uwagę na rolę, jaką odgrywać powinna wiedza w procesie ciągłego doskonalenia przedsiębiorstwa, w którym funkcjonuje system zarządzania środowiskowego. W tym celu charakteryzuje system zarządzania środowiskiem (wg normy ISO 14001).
Hanna Fołtyn prezentuje wyniki badań przeprowadzonych na grupie 240 kierowników nad cechami i umiejętnościami kadry kierowniczej. Za podstawę badań i porównania przyjęto zestaw cech i umiejętności zaproponowany przez J. Penca i jego założenia co do wizerunku menedżerów. Badania wykazały znaczny rozwój polskich kierowników na początku XXI wieku i pozytywny wizerunek współczesnych menedżerów.
Artykuł Krzysztofa Cybulskiego prezentuje przyczyny i konsekwencje wysokiej fluktuacji personelu sprzedażowego. Autor twierdzi, że narastające zjawisko fluktuacji sprzedawców jest przede wszystkim konsekwencją złego zarządzania i w znacznym stopniu odzwierciedla niski poziom kompetencji oraz umiejętności menedżerów sprzedaży.
Magdalena Soboń zajęła się sterowa- niem zachowaniem klienta i oparła swoje rozważania na przykładzie hipermarketu Tesco. Opracowanie prezentuje stosowane na sali sprzedażowej różnorodne techniki merchandisingowe stanowiące bodziec do zakupów impulsowych.
Tom zamyka tekst Agnieszki Maciąg omawiający istotę i rolę komunikacji inter- personalnej w ochronie zdrowia w aspekcie usprawniania jakości świadczeń zdrowotnych oraz omówienie najistotniejszych barier w procesie przekazywania informacji.
Mamy nadzieję, że lektura wybranych przez nas opracowań będzie dla Państwa interesująca.
Redakcja  

Zawartość numeru

Wykorzystanie technologii informacyjnej a innowacyjność małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce (16 stron)
Autor: Aleksander Żołnierski
PP. 7 - 22

W artykule przedstawione są najważniejsze wyniki badania zrealizowanego wśród polskich małych i średnich przedsiębiorstw. Badanie dotyczyło określenia stopnia innowacyjności i zakresu wykorzystania technologii informacyjnych w firmach, których nie obejmują badania Głównego Urzędu Statystycznego.
Zrealizowane badania wskazują, że sto- pień wykorzystania technologii informacyjnej (TI) w polskich przedsiębiorstwach wciąż znajduje się na poziomie, który można określić jako dość już zaawansowany, lecz jeszcze niewystarczający, aby TI stanowiła efektywne narzędzie w budowaniu przewagi konkurencyjnej. Inwestycje w TI zarówno w zakresie dotyczącym prowadzonych wewnątrz przedsiębiorstwa procesów, jak i organizacji firmy realizowane są przede wszystkim w podmiotach, które i tak charakteryzują się wyższą od przeciętnej konkurencyjnością i postrzegane są w otoczeniu, w jakim działają jako nowo- czesne i innowacyjne.
Przeprowadzone badania dają obraz stopnia wykorzystania technologii informacyjnych w kilku płaszczyznach. Jedną z nich jest zakres zastosowań komputerów i Internetu w polskich przedsiębiorstwach w związku z innowacyjnością. Na podstawie wyników badania trudno jednoznacznie stwierdzić, że polskie MŚP wykorzystują dostępne narzędzia w zakresie TI w sposób efektywny, pomimo że istnieje silna korelacja między poziomem innowacyjności a stopniem wykorzystania TI.

Hierarchia potrzeb konsumpcyjnych na przykładzie mazowieckich gospodarstwach domowych dotkniętych bezrobociem (15 stron)
Autor: Tomasz Zalega
PP. 23 - 37

Artykuł poświęcono potrzebom konsumpcyjnym mazowieckich gospodarstw domowych dotkniętych bezrobociem. Autor podkreśla, że potrzeby konsumpcyjne są odczuwane przez ludzi z różną siłą i w różnej zależności. Z przeprowadzonej analizy istotności potrzeb w ankietowanych rodzi- nach dotkniętych bezrobociem wynika jednoznacznie, że ukształtowana hierarchia potrzeb konsumpcyjnych ustalona według ich ważności jest nieznacznie zróżnicowana w poszczególnych typach gospodarstw domowych i charakteryzuje się małą zmiennością i plastycznością. Można również zaobserwować rosnącą rolę potrzeb uważanych powszechnie za potrzeby wyższego rzędu. Potrzeby w zakresie wypoczynku oraz potrzeby kulturalne odgrywają większą rolę głównie w gospodarstwach najmłodszych, o wysokich dochodach, w których ankietowany określił siebie jako głowę rodziny oraz posiadał wykształcenie policealne lub wyższe. W gospodarstwach starszych, mniej zamożnych na plan pierwszy wysuwają się potrzeby podstawowe, związane z biologiczną egzystencją człowieka i niezbędne do zaspokojenia w danej chwili.

Wewnątrz regionalne zróżnicowanie inwestycji a poziom rozwoju gospodarczego na Mazowszu (11 stron)
Autor: Władysława Zborowska
PP. 38 - 48

Artykuł prezentuje problematykę rozwoju gospodarczego Mazowsza. Autorka zauważa, że Mazowsze jest najlepiej rozwiniętym gospodarczo województwem w Polsce, charakteryzuje się jednak wysokim zróżnicowaniem wewnętrznym, głównie z względu na dystans dzielący aglomerację Warszawską od innych obszarów. W artykule przeanalizowano ogólny poziom rozwoju województwa, a także wskazano, jakie znaczenie dla rozwoju mają inwestycje. Autorka podkreśla, że szans na zmniejszenie wewnątrz regionalnych dysproporcji poziomu rozwoju gospodarczego można upatrywać w: nowych możliwościach realizacji inwestycji, zmienionej polityce regionalnej województwa z wykorzystaniem nowych okazji, które w tym zakresie stwarza polityka regionalna Unii Europejskiej.

Rola parków technologicznych w podnoszeniu konkurencyjności regionów na przykładzie Parku Technologicznego w Warszawie (14 stron)
Autor: Adam Oleksiuk
PP. 49 - 62

Celem opracowania jest omówienie wpływu parków technologicznych i inkuba- torów technologii na rozwój i podniesienie konkurencyjności regionu. Tematyka wpisuje się bezpośrednio w obszar związany z gospodarką opartą na wiedzy oraz zarządzaniem wiedzą. Jest ich istotnym elementem. Problematyka została zobrazowana na przykładzie koncepcji stworzenia Parku Technologicznego w Warszawie. Zgodnie z założeniami do 2015 roku ma powstać inwestycja, która stworzy warunki dla powstania i rozwoju małych, innowacyjnych firm. Jednym z zasadniczych celów projektu jest przyciągnięcie młodych naukowców z pomysłami głównie z warszawskich uczelni. Dla absolwentów tych szkół otwiera się szansa rozwoju i możliwość prowadzenia badań we współpracy z wiodącym firmami high-tech. Obszary działalności firm lokujących się w parku to przede wszystkim informatyka i telekomunikacja, biotechnologia i medycyna, nanotechnologia, mechatronika, optoelektronika i odnawialne źródła energii. Celem strategicznym Warszawskiego Parku Technologicznego jest pobudzenie rozwoju ekonomicznego regionu, rozwój nowych technologii oraz ich transfer pomiędzy sferą nauki a przemysłem. Zapewni to wzrost konkurencyjności całego regionu nie tylko Warszawy, ale także województwa mazowieckiego. Może również pomóc w wykreowaniu wizerunku Warszawy jako miasta nowo- czesnego, przedsiębiorczego i twórczego.

Uczestnictwo Namibii w unii monetarnej randa RPA, doświadczenia okresu 2000–2005. Wybór zagadnień. (12 stron)
Autor: Tomasz W. Kolasiński
PP. 63 - 74

Unie monetarne, unie walutowe i systemy currency board są znanymi i powszechnymi w międzynarodowej ekonomii sposobami organizowania międzynarodowej współpracy gospodarczej. Stają się pomocne w rozwiązywaniu problemów gospodarczych i społecznych państw, jednocześnie pozostając najbardziej ryzykowną formą współpracy (ze wszystkich form współpracy znanych inte- gracji regionalnej). Jeżeli państwa-partnerów dzielą zbyt duże różnice np. w poziomie inflacji, wzroście gospodarczym, potencjale gospodarki narodowej, taka forma współpracy, zainicjowana bez uprzedniego dostosowania (uzyskania wzajemnej konwergencji), mogłaby nie trwać długo i „biednemu” państwu więcej zaszkodzić niż pomóc.
Namibia jest małą, otwartą, surowcową gospodarką regionu sub-Sahary. Ta charakterystyka powoduje, że nie jest atrakcyjnym partnerem dla państw wysokorozwiniętych (Strefy EURO, USA, Szwajcarii) jako partner form współpracy wcześniej wskazanych.
Namibia zawiązała unię monetarną z potężnym sąsiadem regionu Afryki Południowej, Republiką Południowej Afryki. Od roku 1992 pozostaje członkiem unii monetarnej randa RPA, wraz z Lesotho i Swazilandem.
Celem opracowania jest ukazanie wybranych zagadnień gospodarczych Namibii z okresu 2000-2005 i próba uzyskania odpowiedzi na pytanie, czy unia monetarna pomagała, czy utrudniała realizację celów gospodarczych w realiach tego Państwa Trzeciego Świata.

Mieszkalnictwo jako dobro wiodące w gospodarce (8 stron)
Autor: Ewa Krakowińska
PP. 75 - 82

Presja społecznych i ekonomicznych czynników na rozwój budownictwa mieszkaniowego w naszym kraju jest bardzo widoczna.
Mimo wielu deklaracji politycznych składanych w różnych okresach rozwoju gospodarczego i krótkotrwałych przyspieszeń w budownictwie mieszkaniowym sytuacja w tej dziedzinie pozostaje nadal jednym z najważniejszych problemów społeczno-gospodarczych.
Rozwiązanie kwestii mieszkaniowej jest zadaniem niezwykle złożonym, gdyż z jednej strony nie ustaje nacisk społecznych potrzeb mieszkaniowych, a z drugiej strony rezonans dynamiki wzrostu budownictwa mieszkaniowego sięga niemal wszystkich dziedzin życia gospodarczego. Dlatego rozwiązanie kwestii mieszkaniowej bazuje na społecznej wadze problemu mieszkaniowego oraz na wykorzystaniu mieszkalnictwa jako jednego z możliwych elementów programu stabilizowania i rozwoju gospodarki narodowej.
Mieszkalnictwo może być w świadomy sposób wykorzystywane do wywoływania istotnych zmian po stronie produkcji i konsumpcji, zarówno w wartości rzeczowej, finansowej, jak i regulacyjnej gospodarki.
Zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych ma ogromne znaczenie z ogólnogospodarczego punktu widzenia, gdyż poza bezpośrednią rolą celu produkcji na dziś, również stopień i formy zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych wywierają silny wpływ na ogólny poziom cywilizacyjny ludności, na ewolucję struktury konsumpcji, warunki startu młodego pokolenia itp. Szeroko rozumiane konsekwencje związane z posiadaniem mieszkania w skali mikroekonomicznej (gospodarstw domowych) oraz makroekonomiczne uwarunkowania rozwoju mieszkalnictwa pozwalają zauważyć, że przy występującym obecnie deficycie mieszkań ograniczone są możliwości ich wykorzystania jako instrumentu pozwalającego sterować rozwojem społeczno-gospodarczym, a mieszkalnictwo jako dobro wiodące może spełnić aktywna rolę (po przekroczeniu
pewnego progu ilościowego) w gospodarce rynkowej, co może stanowić punkt wyjścia dla świadomego spożytkowania tego zjawiska w sposób efektywny.

Znaczenie wiedzy w doskonaleniu proekologicznego zarządzania przedsiębiorstwem (7 stron)
Autor: Ewa Mazur-Wierzbicka
PP. 83 - 89

W opracowaniu zwrócono uwagę na rolę, jaką odgrywać powinna wiedza w procesie ciągłego doskonalenia przedsiębiorstwa, w którym funkcjonuje system zarządzania środowiskowego. W tym celu scharakteryzowano system zarządzania środowiskiem wg normy ISO 14001 w kontekście procesu ciągłego doskonalenia, przedstawiono bariery, trudności we wdrażaniu SZŚ wg normy ISO 14001 oraz ukazano zostaną relacje i powiązania występujące pomiędzy systemem zarządzania środowiskowego a systemem zarządzania wiedzą.

Wizerunek współczesnego menedżera (15 stron)
Autor: Hanna Fołtyn
PP. 90 - 104

Artykuł prezentuje wyniki badań nad cechami i umiejętnościami kadry kierowniczej. Badania ankietowe zostały prze- prowadzone w latach 2006–2007 na 240 kierownikach prezentujących bardzo zróżnicowane organizacje, szczeble kierownicze, wykształcenie, wiek i inne dane personalne. Za podstawę badań i porównanie przyjęto zestaw cech i umiejętności J. Penca i jego założenia co do wizerunku menedżerów. Badania wykazały znaczny rozwój polskich kierowników na początku XXI wieku i pozytywny wizerunek współczesnych menedżerów.

Przyczyny i konsekwencje wysokiej fluktuacji personelu sprzedażowego (10 stron)
Autor: Krzysztof Cybulski
PP. 105 - 114

Wysoka fluktuacja personelu sprzedażowego jest niezwykle uciążliwa i kosztowna dla większości firm działających w niemal wszystkich branżach gospodarki.
Autor niniejszego tekstu reprezentuje pogląd, że narastające zjawisko fluktuacji sprzedawców jest przede wszystkim konsekwencją złego zarządzania i w znacznym stopniu odzwierciedla niski poziom kompetencji oraz umiejętności menedżerów sprzedaży.
Wnikliwa analiza pozwala jednak sformułować praktyczne rekomendacje umożliwiające znaczącą redukcję fluktuacji oraz wydatne ograniczenie jej negatywnych konsekwencji.

Sterowanie zachowaniem klienta jako element zarządzania marketingowego samoobsługową placówką handlową na przykładzie hipermarketu Tesco (10 stron)
Autor: Magdalena Soboń
PP. 115 - 124

Współcześni konsumenci są nabywcami dobrze wykształconymi, świadomymi własnych dążeń i zorientowanymi w ofercie. Powoduje to konieczność zmiany sposobów zarządzania placówkami handlowymi. Kupcy detaliczni uczą się nie tylko współdziałać z klientami, ale oddziaływać na ich decyzje zakupowe dla wywołania większej skłonności do kupowania. Umiejętność sterowania zachowaniami nabywców do perfekcji opanowały duże sieciowe przedsiębiorstwa handlowe, których przykładem są sklepy spółki Tesco Polska. Opracowanie to prezentuje stosowane na sali sprzedażowej różnorodne techniki merchandisingowe stanowiące bodziec do zakupów impulsowych.

Komunikacja interpersonalna a jakość świadczeń zdrowotnych. Istota relacji lekarz – pacjent w medycynie (9 stron)
Autor: Agnieszka Maciąg
PP. 125 - 133

Proces porozumiewania w ostatnich latach stał się zasadniczym czynnikiem warunkują- cym jakość oferowanych usług medycznych, umożliwiającym zmniejszenie dystansu społecznego pomiędzy personelem medycznym a świadczeniobiorcą. Celem niniejszego artykułu jest zaprezentowanie istoty i roli komunikacji interpersonalnej w ochronie zdrowia w aspekcie usprawniania jakości świadczeń zdrowotnych oraz omówienie najistotniej- szych barier w procesie przekazywania informacji.

Recenzja książki napisanej pod red. Witolda Chmielarza Modele efektywnych zastosowań elektronicznego biznesu w sektorach gospodarki polskiej (2 stron)
Autor: Jerzy Gołuchowski
PP. 134 - 135
Recenzja książki autorstwa E. Skawińskiej, K.G. Sobiech, K.A. Nawrot pt. Makroekonomia (2 stron)
Autor: Zofia Skrzypczak
PP. 136 - 137
Recenzja książki napisanej pod redakcją Lucyny Frąckiewicz Przeszłość i przyszłość polskiej polityki mieszkaniowej (8 stron)
Autor: Ewa Krakowińska
PP. 138 - 145