Numer 1/2005

Zawartość numeru

Metoda historyczno-psychologiczna w zarządzaniu - zarys koncepcji oraz przykład programu badań (14 stron)
Autor: Tomasz Ochinowski
PP. 7 - 20

Artykuł jest propozycją wzbogacenia badań nad zarządzaniem o perspektywę historyczno-psychologiczną. Przypomniano w nim najbardziej spektakularne przykłady prac tego typu, zrealizowane przez D. McClellanda, I. Janisa i M. Seligmana. Dyskutowane są w nim również teoretyczne podstawy współpracy historii i psychologii w kontekście problematyki organizacyjnej. Prezentowany tekst zawiera również autorską koncepcję historii psychologicznej i projekt opartego o nią programu badawczego „Zarządzanie wartościami i przekonaniami w turbulentnym otoczeniu organizacji”.

Moda na etykę. Współczesna refleksja etyczna w biznesie i fenomen jej popularności (7 stron)
Autor: Adam Strzelecki
PP. 21 - 27

Faktem jest, że opisując współcześnie sferę życia gospodarczego, coraz częściej badacze i publicyści odwołują się do kategorii etycznych. Etyka w sferze biznesu stała się popularnym tematem badań i nieodłącznym elementem dyskursu ekonomicznego. Można to traktować jako przejaw swoistej mody, jednej z tych, których wiele pojawia się i zanika w świecie biznesu. Można też tłumaczyć to autentycznym zapotrzebowaniem na rozwiązania, których nie dostarczały klasyczne koncepcje.

W niniejszym artykule staram się zebrać najważniejsze pojawiające się w literaturze argumenty na rzecz celowości rozpatrywania problemów ekonomicznych także w kategoriach moralnych. Najważniejszym z nich jest doniosła i stale rosnąca rola gospodarki w życiu społecznym, przejawiająca się dwojako: po pierwsze, silną obecnością w codziennym życiu każdego z nas, po drugie, ekspansywnością w sferze publicznej. W życiu prywatnym związane jest to z dominacją form pracy najemnej w stosunkach zawodowych i komercjalizacją czasu wolnego. W sferze publicznej wynika ze stopniowej dewaluacji funkcji polityki postępującej wraz z tym, jak dyskusja o celach zostaje zdominowana przez analizowanie dostępnych środków oraz z faktu, że potęga wielkich organizacji gospodarczych czyni z nich jednych z najważniejszych graczy politycznych, marginalizując rolę państwa. To duże znaczenie gospodarki w życiu społecznym, dla którego moralność obok prawa i zwyczaju stanowi podstawowy sposób regulacji, wywołuje zewnętrzną presję na środowiska biznesu, by rozpatrywały etyczny kontekst swych działań, ale istnieją też wewnętrzne presje związane z racjonalną kalkulacją i prostą chęcią ograniczenia ryzyka gier gospodarczych oraz ze zwykłą potrzebą bycia uczciwym wzmacnianą przez kulturę.
Wszystko to skłania mnie do uznania, że zainteresowanie biznesu moralnością jest trwałe i wykracza poza przelotną, publicystyczną i akademicką modę.

Rich Internet Applications – nowe oblicze Internetu (7 stron)
Autor: Jakub Leszczyński
PP. 28 - 34

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie nowego modelu budowy aplikacji internetowych jako odpowiedzi rynku na rosnące potrzeby użytkowników Sieci oraz ograniczenia aktualnie stosowanych technik tworzenia i dostarczania serwisów internetowych. W pierwszej części artykułu zaprezentowano główne ograniczenie współczesnych technik tworzenia aplikacji opartych o język HTML oraz ich negatywny wpływ na wykorzystywanie przez użytkowników wszystkich możliwości, jakie daje Internet. W drugiej części zaprezentowano nowy model budowy aplikacji internetowych, zapewniający lepszą interakcję użytkowników z aplikacją internetową oraz przykładowy opis ich działania. Przedstawiono również wpływ nowej technologii na rozwiązania e-biznesowe i doświadczenia użytkowników w pracy z nową generacją aplikacji internetowych.

Jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną (5 stron)
Autor: Andrzej Powierża
PP. 35 - 39

Potrzeby teorii prawa, praktyki obrotu oraz dydaktyki wymagają bliższego określenia statusu prawnego jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność prawną (tzw. „ułomnych osób prawnych”). Analiza, przeprowadzona w niniejszym artykule, pozwoliła stwierdzić, że posłużenie się przez ustawodawcę terminem osobowość prawna oznacza nadanie danej jednostce organizacyjnej osobowości prawnej, a tym samym przyznanie zdolności prawnej (dana jednostka organizacyjna może być podmiotem praw i obowiązków), jak i wyłączenie odpowiedzialności innych podmiotów za zobowiązania danej jednostki organizacyjnej. Jeżeli ustawodawca nie chce wyłączyć odpowiedzialności innych podmiotów (a np. tylko ograniczyć), to przyznaje jednostce organizacyjnej zdolność prawną. Autor krytycznie ocenia dopuszczenie możliwości przyznania tak kluczowej cechy jak zdolność prawna poprzez ogólne ukształtowanie jednostki organizacyjnej i opowiada się za modelem bardziej sformalizowanym (wymóg przyznania zdolności prawnej wprost). Zwraca też uwagę, że po nowelizacji kodeksu cywilnego przymiot osobowości prawnej stracił jakiekolwiek znaczenie – liczy się przede wszystkim przyznanie zdolności prawnej i ewentualne ograniczenie (wyłączenie) odpowiedzialności innych osób działających za pośrednictwem danej jednostki organizacyjnej.

Systemy udzielania pomocy publicznej w państwach członkowskich Unii Europejskiej (9 stron)
Autor: Igor Postuła
PP. 40 - 48

W artykule przedstawione są systemy udzielania pomocy publicznej w poszczególnych państwach członkowskich Unii Europejskiej. Autor analizuje działanie poszczególnych systemów z punktu widzenia dwóch podstawowych celów regulacji pomocy publicznej, jakimi są: ochrona konkurencji przed negatywnym oddziaływaniem państwa oraz rozwiązywanie określonych problemów społeczno-gospodarczych poprzez udzielanie pomocy publicznej. Realizacji pierwszego celu mają służyć odpowiednie regulacje prawa wspólnotowego – reguły dopuszczalności pomocy publicznej, które wyznaczają jednocześnie granice autonomii państw członkowskich w zakresie tworzenia prawa stanowiącego podstawę dla realizacji drugiego celu. Mając to na uwadze niezwykle ważną kwestią jest przedstawienie relacji prawa wspólnotowego i regulacji krajowych na tej płaszczyźnie, która określa zakres autonomii państw członkowskich w zakresie konstruowania krajowych systemów udzielania pomocy publicznej. Wnioski płynące z analizy poszczególnych systemów pomocowych stanowią podstawę dla konstrukcji polskiego sytemu udzielania pomocy publicznej, który sprzyjałby realizacji dwóch podstawowych celów regulacji pomocy publicznej.

Luka Macmillana a znaczenie średnich przedsiębiorstw dla gospodarki (5 stron)
Autor: Małgorzata Jóźwiak-Mijal
PP. 49 - 53

Poniższy artykuł powstał na bazie prezentacji przygotowywanej na II konferencję Młodych doktorów i doktorantów Wydziału Zarządzania UW.
Celem prezentacji było przedstawienie w zarysie historii identyfikacji luki Macmillana,zwanej również luką kapitałową – określonej jako trudności w pozyskiwaniu kapitału przez średnie przedsiębiorstwa. Zidentyfikowaniu tego zjawiska w latach trzydziestych XX wieku towarzyszyło przekonanie, iż ta klasa przedsiębiorstw jest dyskryminowana w dostępie do źródeł finansowania ze względu na rozmiar. W przekonaniu Macmillana, Keynesa i innych utrudniony dostęp do finansowania był szkodliwy dla rozwoju gospodarczego kraju, co więcej, był wynikiem swoistej „niechęci”, a nie rzetelnej analizy opłacalności przedsięwzięcia.
W drugiej części artykułu autorka krótko przedstawia, jakie znaczenie dla współczesnej gospodarki Polski, dla wytwarzania Produktu Krajowego Brutto oraz dla zatrudnienia, mają średnie przedsiębiorstwa.

Reasekuracja a zarządzanie ryzykiem ubezpieczeniowym (10 stron)
Autor: Agnieszka Rurka
PP. 54 - 63

W opracowaniu podjęto próbę zobrazowania znaczenia reasekuracji w zarządzaniu ryzykiem ubezpieczeniowym. Przedstawiono w tym celu pojęcie ryzyka ubezpieczeniowego oraz naświetlono problematykę zarządzania ryzykiem przez ubezpieczyciela, w tym – etapy tego procesu. Zaprezentowano następnie pojęcie oraz istotę reasekuracji jako gwaranta bezpieczeństwa finansowego przedsiębiorstwa ubezpieczeniowego. Ponadto dokonano analizy pełnionych przez nią funkcji – technicznej i finansowej. Znaczenie reasekuracji jako czynnika zmniejszającego ryzyko omówiono w kontekście zagadnienia ruiny ubezpieczyciela. Przedstawiono w tym celu model przepływów finansowych oraz wykorzystano znane z nauk aktuarialnych oszacowanie prawdopodobieństwa ruiny Lundberga-Cramera. Wprowadzając pojęcia wskaźnika finansowej równowagi operacji ubezpieczeniowych oraz maksimum reasekuracyjnego, zwrócono uwagę na wybrane aspekty związane z rolą reasekuracji jako czynnika stabilizacji wyników finansowych ubezpieczyciela. Zaprezentowano również pojęcie marginesu wypłacalności w świetle regulacji ustawowych oraz wpływ operacji cedowania ryzyka na jego wartość. Na zakończenie, przedstawiono wybrane wskaźniki ekonomiczne, wykorzystywane przy ocenie kondycji finansowej zakładów ubezpieczeń oraz uwzględniające w swej konstrukcji zakres stosowania metod reasekuracyjnych. Opracowanie to stanowi jedynie zarys prezentowanej problematyki, ujętej od strony matematyczno-statystycznej.

Migracje stałe i czasowe a rynek pracy w Polsce (5 stron)
Autor: Michał Mijal
PP. 64 - 68

Autor w swoim artykule podejmuje próbę opisu i analizy rynku pracy w Polsce oraz zjawisk migracyjnych na nim zachodzących. Odwołując się do podstawowych teorii ekonomicznych opisujących migracje na rynku pracy oraz do danych pochodzących z Ankiety Migracyjnej Narodowego Spisu Powszechnego 2002 przeprowadzonego przez Główny Urząd Statystyczny, wskazuje na różną istotność poszczególnych motywów migracji w zależności od planowanego czasu pobytu w nowym miejscu zamieszkania. Wykazuje również, że zmienne demograficzne, takie jak płeć, odgrywają istotną rolę w podejmowaniu decyzji migracyjnych w gospodarstwach domowych. Autor stawia także tezę, iż większość migracji w Polsce (około 75%) jest uwarunkowana sprawami rodzinnymi i warunkami mieszkaniowymi.

Koncepcje Wspólnej Europy na przestrzeni wieków (6 stron)
Autor: Karolina Świrska-Czałbowska
PP. 69 - 74

Integracja europejska wydaje się być owocem wydarzeń przypadających na wiek XX, a jej autorstwo przypisuje się europejskim politykom działającym po II wojnie światowej. Tymczasem jej korzenie są znacznie wcześniejsze. Pierwsze pomysły jednoczenia kontynentu sięgają czasów starożytnej Grecji. Artykuł stanowi przegląd koncepcji towarzyszących pojęciu Wspólnej Europy, ich omówienie, obejmujące czasy starożytności aż po okres powojenny, a także próbę podsumowania. Studia nad początkami integracji są przedsięwzięciem badawczym, nie gotową teorią, tak więc celem jest przedstawienie nie tyle definicji, ile podejść do koncepcji Wspólnej Europy.

Niektóre aspekty bankowości centralnej na przykładzie Europejskiego Banku Centralnego i Systemu Rezerwy Federalnej USA (9 stron)
Autor: Adam Fiszer
PP. 75 - 83

Tekst ten poświęcony jest sposobowi prowadzenia polityki monetarnej poprzez Europejski Bank Centralny, System Rezerwy Federalnej oraz Narodowy Bank Polski. Wstępna analiza kreowanych polityk pieniężnych (przez trzy w/w banki) wskazuje na różną specyfikę każdej z odpowiadających im gospodarek. Porównanie dwóch walut światowych, jakimi są EUR i USD, oraz krajowej pozwala na określenie różnic wynikających z zaufania do gospodarki danego kraju lub ugrupowania gospodarczego „udzielanego” przez inwestorów zagranicznych. Artykuł ma za zadanie przybliżenie Czytelnikowi wybranych zjawisk ekonomicznych, które są brane pod uwagę podczas realizowanej polityki pieniężnej przez banki centralne. Podkreślono także znaczenie krótko i długoterminowego horyzontu czasowego postrzegania gospodarki i polityki pieniężnej.

Kredytowe instrumenty pochodne - wyzwanie dla polskiego systemu finansowego (11 stron)
Autor: Renata Karkowska
PP. 84 - 94

Artykuł przedstawia charakterystykę kredytowych instrumentów pochodnych z punktu widzenia prawa i warunków zawierania tego typu transakcji na rynkach finansowych. Ze względu na innowacyjność tematu w artykule celowo zostały zawarte przykładowe schematy przebiegu transakcji opartych na aktywach kredytowych i możliwości ich wykorzystania. Kredytowe instrumenty pochodne zrewolucjonizowały myślenie o ryzyku kredytowym i otworzyły ogromne możliwości dla zarządzających portfelem długu. Obecnie wciąż trwa dyskusja na temat ich wpływu na rynki finansowe, szczególnie w ostatnich latach recesji i częstego występowania bankructw znanych podmiotów gospodarczych. Celem poniższego artykułu jest również podjęcie próby znalezienia możliwości rozwoju derywatów kredytowych w warunkach polskich.